2. Тұзақтық диуретиктерді қолдану.
3. Гипотензивтік ем.
4. Бұзылған фосфор-кальций алмасуды түзету.
5. Эритропоэтин қолданып, анемиямен ерте күрес.
6. Дислипопротеидемияны түзеу.
7. Метаболизмдік ацидозды түзеу.
Креатинин клиренсі 50 мл/мин. төмендесе аз белокты диета береді. Сұйықтық пен тұз қабылдауды қатаң бақылау керек.
Несеп жүргізетін дәрілер ретінде тек қана тұзақтық диуретиктер қолданылады.
ААФ ингибиторларын ШФЖ 50-30 мл/мин. қолданғанда болатын жағымсыз әсерлер: бүйректің бөлу функциясының нашарлауы (шумақ іші қысымның азаюына байланысты), гиперкалиемия және анемия. Сондықтан креатининнің деңгейі 0,45-0,5 ммоль/л болған жағдайда ААФ ингибиторларын сақтықпен беру керек. Бұл жағдайда әсері ұзартылған дигидропиридиндік кальций антагонистеріне тұзақтық диуретиктер қосып беретін құрама емге көңіл аудару керек.
Креатинин клиренсі 50 мл/мин. төмен болғанда фосфор-кальций алмасуының бұзылысын, анемияны, дислипопротеидемияны, ацидозды түзеу емі қолданылады.
Қан плазмасында жалпы белок мөлшері қалыпты болса, гипокальциемияда таза кальцийдің 1 г кальций карбонаты түрінде қолданылады.
Әдетте гиперфосфатемия ШФЖ 30 мл/мин. төмен болған жағдайда бой көрсетеді. Гиперфосфатемияда кальций карбонаты мен ацетаты қолданылады, олар ішекте фосфаттардың ерімейтін тұздарын құрайды, сол арқылы фосфордың ішектен қанға сіңуіне кедергі тудырады. Кальций ацетаты мен карбонаты тағам қабылдау кезінде ішке қабылданады, орташа дозалары 2 г – 6 г/тәул. арасында болады.
Паратгармон концентрациясы жоғары (200 пг/мл) және холекальциферол (Д3 витаминінің активті түрінің субстраты) концентрациясы қалыпты жағдайда Д3 витаминінің препараттары қолданылады, әдетте төмен дозалар – 0,125 – 0,25 мкг, 1,25 дигидроксихолекальциферолға есептегенде (Д3 витаминінің субстраты) беріледі.
СБЖ анемияның дамуында темір жетіспеушілігі (плазма ферритинінің төменгі деңгейі), эрозивті уремиялық энтеропатия нәтижесінде асқазан-ішек жолынан қан кету, белок-энергетикалық жетіспеушілігі (аз белокты диета және т.б.) роль атқарады. Негізгі патогенездік фактор-эритропоэтин тапшылығы. Анемияны түзету үшін темір препараттары (пероральды немесе венаға егу), эритропоэтин (1000 Б тері астына егу, аптасына 1 рет) қолданылады. Гемоглобин деңгейін 100-110 г/л шамасында ұстап тұрған жөн.
Уремиялық дислипопротеидемияның басты себебі - өте төмен тығыздықтағы липопротеидтер катаболизмінің бұзылуы, бұл жағдайда қанда өте төмен тығыздықтағы липопротеидтер мен аралық тығыздықты липопротеидтердің концентрациясы көбейеді де, жоғарғы тығыздықтағы липопротеидтер (липопротеидтердің антиатерогендік фракциясы) концентрациясы азаяды.
СБЖ-де липид алмасудың бұзылу белгілеріне холестерин концентрациясының қалыпты күйі немесе орташа дәрежелі гиперхолестеринемия, гипертриглицеридемия және гипо-a-холестеринемия жатады.
Фибраттарды беру жағымсыз әсер тудыруы мүмкін, себебі олар бүйрек арқылы бөлінеді. Сондықтан статиндердің аз дозасы (20 мг/тәул. жоғары емес) беріледі.
Метаболизмдік ацидоз СБЖ-де бикорбанат-ионның экскрециясының көбеюінің нәтижесінде туындайды.
Натрий бикорбанатын СБЖ оның қандағы деңгейі 15-17 ммоль/л төмен түскенде тағайындайды, әуелі оның 1-3 г/тәул. дозасы беріледі, ауыр ацидозда натрий бикорбанатының 4% ертіндісі венаға егіледі.
СБЖ жүргізілетін ем шаралары комплексінің ІІІ сатысы науқас адамды бүйректін орнын толтыру еміне тікелей дайындау болып табылады.
Науқас адамды гемодиализ еміне дайындау шаралары:
1) науқас адамды және оның тума-туысқандарын психологиялық тұрғыдан даярлау;
2) тамыр арқылы ену жолын – артеро-венозды фистуланы қалыптастыру, ол креатинин клиренсі 20 мл/мин. болғанда іске асырылады, қант диабетімен ауырғандарда және вена торабы жетілмеген адамдарда ертерек (креатинин клиренсі 25 мл/мин) қалыптастырылады.
3) В-гепатитіне қарсы вакцинация.
Даярлық жұмысынан кейін орнын толтыру еміне кіріседі. Орнын толтыру ем әдістеріне созылмалы гемодиализ, бүйректі аалмастырып салу, перитонеальдық диализ, гемофильтрация, гемоперфузия жатады. Бұл әдістердің ішіндегі ең маңыздылары гемодиализ бен бүйректі алмастырып салу операциясы.
Созылмалы гемодиализ – қанды бүйректен тыс тазалау әдісі. Әдіс уремияда қанда жиналатын заттарды жартылай өткізетін мембрана арқылы өткізуге (диффузияға) негізделген. 5 сағатқа созылатын гемодиализ сеанстары аптасына 3 рет өткізіледі.
Гемодиализ жасау көрсетпелері:
1. Шумақ фильтрациясы 5 мл/мин. аз.
2. Тәуліктік диурездің тұрақты 700 мл аз болуы.
3. Қандағы креатининнің деңгейінің 1,2 ммоль/л жоғары болуы.
4. Басталып келе жатқан перикардит, энцефалопатия және нейропатия белгілері.
Гемодиализде болатын асқынулар:
1) уремиялық остеодистрофия;
2) жүрек-тамыр асқынулары (гипотония, атеросклероз, гемоперикард, жүрек тампонадасы);
3) диализдік деменция (құбыр суындағы алюминийдің мида жиналуы);
4) инфекциялар және сарысулық гепатит;
5) шунттың тромбозы.
Перитонеальдық диализ іш қуысын жауып жатқан мезотелиальды клеткалардың концентрациялық градиент болған жағдайда қандағы және организмнің сұйықтықтарындағы заттарды өздері арқылы өткізіп, жартылай өткізетін мембрана рөлін орындай алатындарына негізделген. Перитонеальдық диализде электролиттік құрамы жағынан қан плазмасына жақын, бірақ одан осмолярлығы жоғары арнайы дайындалған диализдік ертінді белгілі бір уақыт ішінде іш қуысында қалдырылады, кейін оны алып тастайды. Ең тиімдісі 2 л диализдік ертіндіні іш қуысында жарты сағат ұстау деп есептелінеді; ол мочевина клиренсін 20-30 мл/мин. және креатинин клиренсін 15-20 мл/мин. деңгейіне жеткізуге мүмкіндік береді; бұл көрсеткіш гемодиализбен салыстырғанда 4-6 есе төмен. Сондықтан диализ уақытын перитонеальдық диализде аптасына 36-42 сағатқа дейін өсіреді.
Перитонеальды диализ көрсетпелері:
1) артерио-венозды фистула қалыптасатын уақыт және бүйрек трансплантатының функциясы қалыпқа келетін уақыт;
2) науқас адамның тамыр жүйесіне тұрақты ену мүмкіншілігі жоқ жағдай;
3) артериовенозды шунт қоюға келмейтін (тамырларының өте жіңішке болатынына байланысты);
4) гемодинамикасы тұрақсыз, жасы 60-тан асқан ауру адамдар;
5) жүрек-тамыр ауруларымен, ауыр геморрагиялық диатезбен ауыратын адамдар.
Перитонеальдық диализге абсолюттік қарсы көрсетпе жоқ. Салыстырмалы (шартты) қарсы көрсетпелерге жататындары:
1) іштің алдыңғы қабырғасының тері асты шелінің инфекциясы;
2) іш қуысындағы жабысқақ процесі;
3) құрамында белок көп диетамен қоректенуге ауру адамның мүмкіндігі болмауы (диализ ертіндісімен белокты көп жоғалтатындықтан тағамдағы белок мөлшерін көбейту керек).
Перитонеальды диализдің асқынулары:
1) перитонит (бактериальды, саңырауқұлақтық, химиялық);
2) катетердің функциональды бітелуі;
3) гиперосмолярлық синдром; диализ ертіндісінде глюкоза көп болып, организмнен тұзға қарағанда судың көп бөлінуінен туындайды. Онда гипернатриемия, гипергликемия, шөл, кейде құрысулар байқалады.
Гемофильтрация. Гемофильтрацияны қолдану қанның сұйық бөлігінің жоғарғы гидростатикалық қысым әсерінен жартылай өткізгіш мембрана арқылы ультрафильтрациялануға негізделген. Ультрафильтраттың орнына Рингер ертіндісі жіберіледі. Ультрафильтратта «орташа» молекулалар көп болады, олардың қан сарысуындағы концентрациясы азаяды. Гемофильтрация кезінде мочевинаның, креатининнің, несеп қышқылының және басқа да ұсақ молекулалы заттар аз бөлінетіндіктен гемофильтрация мен гемодиализді қоса қолданған жөн, процедураның бірінші сағатында гемофильтрацияны жасап, гипергидратацияның алдын алып және орташа молекулалардың бөлінуін тудырғаннан кейін кейінгі 3 сағатта гемодиализ жасап, ұсақ молекулалы субстанцияларды бөлуге жағдай жасалады.
Гемоперфузия. Гемоперфузияда әр түрлі улы заттар қаннан активтенген көмір колонкалары арқылы өткен кезде жойылады. Гемоперфузия нәтижесінде «орташа» молекулалар 15-50% азаяды.
Гемоперфузия асқынулары: тромбоцитопения, көмір бөлшектерінің эмбол болуы, қан ұю факторларының абсорбциясы, колонкада қанның біршама көлемінің қалуы.
Гемодиализ бен гемоперфузияны қоса қолдану бұл процедуралардың әр қайсысын жеке қолданудан тиімдірек. Сондықтан соңғы кезде гемодиализ бен гемофильтрацияны қатар қолдануға мүмкіндік беретін құрылымдар ұсынылып жүр.
Бүйректі ауыстырып салу. Оның көрсетпесі СБЖ-ң терминальды сатысы. Трансплантация жасауға болмайды: психикалық ауруларда, жүйелі васкулиттер мен дәнекер тінінің жайылмалы ауруларында, туберкулезде, ісіктерде, қант диабетінде, кахексияда, қатерлі гипертонияның ауыр асқынуларында, амилоидозда, төменгі несеп жолдарының түзеуге келмейтін ақауларында, өкпенің созылмалы іріңді ауруларында, магистральды тамырлардың ауыр атеросклерозында.
Уақытша еңбекке қабілетсіздік сараптамасы. СБЖ компенсация кезінде уақытша еңбекке қабілетсіздік мерзімі негізгі ауру сипатына қарай (қайталауы, ремиссия) және орындайтын жұмыс түріне қарай анықталады.
Медициналық-әулеттік сараптама. СБЖ 2-3-ші сатысында ІІ топ мүгедектігі беріледі. Гемодиализ алып жүрген пациенттер, әдетте ІІ-ІІІ топ мүгедектері деп есептелінеді.
Несеп бөлу мүшелерінің аурулары бойынша тестілер сұрақтары
Бір дұрыс жауабын беріңіз
1. Жедел гломерулонефритте болатын эклампсияның басты белгісі:
а) АҚҚ с.б. 180/110 мм
б) тәуліктік протеинурия 3 г
в) экспираторлы ентігу
г) құрысу және естен тану
д) өкпе шеменінің рентгенологиялық белгісі
2. Жедел гломерулонефритте пенициллин қатарының антибиотигін қолданудың көрсетпелері:
а) аурудың вакцина еккеннен кейін дамуы
б) аурудың стрептококк инфекциясынан кейін дамуы
в) аурудың трансплантациядан кейін дамуы
г) плевриттің қосылуы
д) ЖБЖ асқыну
3. Жедел гломерулонефритте преднизолон тағайындау көрсетпесі:
а) ЖГН-ң моносимптомды варианты
б) ЖГН-ң нефроздық варианты
в) ЖГН-ң ісінулі – гипертониялық варианты
г) ЖГН-ң гипертониялық варианты
д) несеп синдромы
4. ЖГН-те АҚҚ-ң көтерілу механизмі:
а) катехоламиндер бөлудің көбеюі
б) преднизолонды жиі қолдану
в) аурудың жедел кезеңінде болатын психоэмоциональдық шиіленіс
г) гиперволемия
д) рениннің жоғары активтілігі
5. Біреуінен басқасының бәрі созылмалы латентті гломерулонефритте кездеседі:
а) гематурия
б) ісіну
в) протеинурия
г) цилиндрурия
д) болмашы лейкоцитурия
6. Глюкокортикоидтар қолданылатын пульс-терапия тағайындалады:
а) бірінші рет анықталған созылмалы гломерулонефритте
б) тәулігіне 3 г/л артық протеинурияда
в) гломерулонефриттің өте жоғары активтілігінде
г) басталып келе жатқан СБЖ
д) қанда холестерин деңгейі жоғары болғанда
7. Монотерапия түріндегі иммунодепрессанттар өте тиімді:
а) бүйрек артериясының тромбозында
б) СГН-ң гематуриялық түрінде
в) СГН-ң гипертониялық түрінде
г) СГН-ң аралас түрінде
д) СГН-ң нефроздық түрінде
8. Келтірілген белгілердің біреуінен басқасының бәрі тез үдемелі гломерулонефритте кездеседі:
а) нефроз синдромы
б) қатерлі гипертония
в) көз көруінің бұзылуы
г) тез үдемелі даму
д) буын синдромы
9. Жеделше гломерулонефритте гемодиализ жасау көрсетпелері:
а) Е.М.Тареев бойынша СБЖ ІІ сатысы
б) жеделше гломерулонефриттің қатерлі ісікпен қоса кездесуі
в) СБЖ-ң сепсиспен асқынуы
г) СБЖ мен резистентті жүрек әлсіздігі
д) психикалық бұзылыстар
10. Жеделше гломерулонефритті гипертония ауруының қатерлі вариантынан ажыратудың екшеу-іріктеу критерийлері:
а) несеп синдромы
б) тез үдеу
в) көз түбі артериолдарының түйілуі
г) биопсияда – бүйректе экстракапиллярлық процесс болуы
д) жоғары дәрежелі гипертония
11. Созылмалы пиелонефриттің ең жиі қоздырғышы:
а) көкшілірің таяқшасы
б) клебсиелла
в) ішек таяқшасы
г) энтерококк
д) алтынсары стрептококк
12. Созылмалы пиелонефритті емдеуде біреуінен басқасының бәрі қолданылады:
а) антибиотиктер
б) нитрафурандар
в) кортикостероидтар
г) сульфаниламидтер
д) налидикс қышқылының өнімдері
13. Созылмалы пиелонефритті бүйрек туберкулезінен ажыратудың екшеу-іріктеу диагнозында маңызды:
а) өкпеде туберкулез процесінің бар не жоқ болуы
б) несепте туберкулез микобактерийін анықтау
в) бүйректі УДЗ
г) бүйректің компьютерлік томографиясы
д) бәрі дұрыс
14. Созылмалы пиелонефрит пен созылмалы гломерулонефриттің гематуриялық түрін ажыратуда екшеу-іріктеу процесінде маңыздысы:
а) микроб денесінің саны
б) бүйректің пункциялық биопсиясы
в) бүйректі УДЗ
г) венаішілік урография
д) несептің жалпы анализі
15. Екінші ретті амилоидоздың диагнозын қою үшін ең маңызды:
а) урография
б) нефроз синдромы
в) бүйрек жетіспеушілігі
г) несеп анализі
д) бүйректің немесе тік ішектің кілегей қабығының биопсиясы
16. Бүйрек амилоидозындағы нефроз синдромының ерекшелігі:
а) нефроз синдромы баяу дамиды
б) қайталамалы сипаты болады
в) цитостатиктер көмегімен жеңіл жоюға болады
г) СБЖ бой көрсеткенде сақталады
д) АГ қоса кездеседі
17. Нефроз синдромының болуы күмәнді:
а) созылмалы пиелонефритте
б) созылмалы гломерулонефритте
в) бүйрек артериясының тромбозында
г) инфекциялық эндокардитте
д) диабеттік гломерулосклерозда
18. Амилоидоздың асқынуы:
а) инфекциялық эндокардит
б) пиелонефрит
в) бүйрек веналарының тромбозы
г) перинефрит
д) тынжытас ауруы
19. Біреуінен басқасының бәрі нефроз синдромын емдеуде қолданылады:
а) стероидтық гормондар
б) гипонатрийлі диета
в) диуретиктер
г) ультрафильтрация
д) жүрек гликозидтері
20. Амилоидоздағы ең ерте белгі:
а) протеинурия
б) гематурия
в) лейкоцитурия
г) цилиндрурия
д) изостенурия
21. СГН қандай клиникалық варианты ең жиі кездеседі:
а) гематуриялық
б) латентті
в) нефроздық
г) гипертониялық
д) аралас
22. СБЖ консервативтік сатысына сәйкес келетін шумақ фильтрациясының деңгейі:
а) 60 мл/мин.
б) 40 мл/мин.
в) 30 мл/мин.
г) 20 мл/мин.
д) 15 мл/мин.
23. Ең жоғарғы дәрежелі протеинурия байқалады:
а) жедел гломерулонефритте
б) амилоидозда
в) нефроз синдромында
г) созылмалы гломерулонефритте
д) созылмалы пиелонефритте
24. Амилоидоз диагнозын дәлелдеуге басқа тәсілдерден сенімдірек көмектеседі:
а) конгорот қолданған сынама
б) несепте Бенс – Джонс белогінің болуы
в) сүйек миын тексеру
г) тік ішек биоптатын гистологиялық тексеру
д) клиникалық белгілері
25. СБЖ дәрежесін дәл анықтайтын көрсеткіш:
а) мочевина
б) қалдық азот
в) креатинин
г) калий
д) жалпы белок
26. 20 жастағы әскери қызметкер жоғарғы тыныс жолдарының жедел респираторлы – вирустық инфекциясынан кейін 2 апта өткен соң несебі түсінің ет жуындысына ұқсас қызарып кеткенін байқаған. АҚҚ с.б. 120/80 мм. Несептің жалпы анализі: эритроциттер көру алаңын толық алып жатыр, белок 0,5 г/л, көру алаңында бірен-саран лейкоциттер бар. Жалпы белок қанның 72 г/л. Сіздің болжам диагнозыңыз:
а) Берже ауруы
б) созылмалы пиелонефриттің өршуі
в) интерстициальдық нефрит
г) нефроз синдромы
д) қатерлі жеделше нефрит
27. 50 жастағы әйел бел аймағының екі жағының да ауыратынына, кіші дәретке жиі отыратынына, дене қызуының 37°С дейін көтерілетініне шағым айтады. Анамнезде екіқабаттылық кезде нефропатия, АҚҚ көтерілгені, протеинурия болғаны жөнінде мәлімет береді. Соңғы 10 жыл ішінде мезгіл-мезгіл дизурия, бел тұсының ауыруы, АҚҚ көтерілуі байқалады. Қарағанда: көз асты ісінген, тері қуқыл тартқан, бүйрек тұсының ауыратыны анықталады, нұқу симптомы оң мәнді. Сіздің диагнозыңыз?
а) созылмалы пиелонефрит, латентті дамуы
б) созылмалы пиелонефрит, қайталамалы дамуы
в) жедел гломерулонефрит
г) созылмалы аралас гломерулонефрит
28. Несепте болуға тиіс өзгерістер:
а) лейкоцитурия, орташа дәрежелі протеинурия, бактериурия
б) макрогематурия, жоғары дәрежелі протеинурия
в) протеинурия, гематурия, цилиндрурия
г) лейкоцитурия, несепте белоктың болмауы, нормостенурия
29. Емі:
а) төсек режимі
б) невиграмон
в) өткір, қышқыл тағамдарды шегерген диета
г) өсімдіктен алынған уросептиктер
д) келтірілгендердің бәрі
Мына схеманы пайдаланып, дұрыс жауабын беріңіз:
А – 1, 2, 3 дұрыс болса
Б – 1, 3 дұрыс болса
В – 2, 4 дұрыс болса
Г – 4 дұрыс болса
Д - бәрі дұрыс болса
30. ЖГН тән асқынулар:
1. жүрек әлсіздігі
2. коллапс
3. эклампсия
4. жүрек ырғағының бұзылуы
31. Созылмалы гломерулонефритті патогенезіне қарай емдеу үшін қолданылады:
1. глюкокортикоидтар
2. цитостатиктер
3. антикоагулянттар
4. гипотензивті дәрілер
32. Гломерулонефриттің тез үдемелі түрін емдеу үшін қолданылады:
1. цитостатиктер
2. гепарин
3. дипиридамол
4. БҚҚП
33. СБЖ терминальды сатысында қолданылатын әдістер:
1. бүйректі алмастырып салу
2. гемодез егу
3. созылмалы гемодиализ
4. гипотензивтік ем
34. Созылмалы гемодиализ жасау көрсетпелері:
1. шумақ фильтрациясы 5 мл/мин. төмен
2. тәуліктік диурездің тұрақты түрде 700 мл аз болуы
3. креатининнің 1, 2 ммоль/л жоғары көтерілуі
4. перикардит, нейропатия және энцефалопатия симптомдары
35. Жедел гломерулонефрит асқынулары:
1. жедел сол қарыншалық әлсіздік
2. эклампсия
3. ЖБЖ
4. ауқымды бүйректен қан кету
36. Екінші ретті гломерулонефрит дамуы мүмкін:
1. жүйелі қызыл жегіде
2. ревматоидтық артритта
3. инфекциялық эндокардитте
4. миелома ауруында
37. Нефроз синдромының асқынулары:
1. гиповолемиялық шок
2. ЖБЖ
3. абдоминальдық синдром
4. бүйрек веналарының тромбозы
38. СГН-ті созылмалы пиелонефриттен ажыратуға мүмкіндік беретін белгілер:
1. қызба мен қалтырап тоңу
2. бүйрек зақымдануы асимметриясының болмауы
3. лейкоцитурия, бактериурия
4. жоғары дәрежелі протеинурия, гематурия және цилиндрурия
Қ А Н А У Р У Л А Р Ы
Анемиялар
Анемия (қан аздық) – эритроциттер түзілуінің бұзылуына байланысты және/немесе олардың көп шығындалуына (анемияда эритроциттердің саны әйелдерде 4 млн/мкл-ден және еркектерде 4,5 млн/мкл-ден төмен азаяды) байланысты қанда гемоглобиннің азаюымен (120 г/л төмен әйелдерде және 140 г/л төмен еркектерде) сипатталатын патологиялық күй. Гемоглобиннің жалпы мөлшерінің азаюына қоса эритроциттер санының азаюы әр уақытта бола бермейді. Гемоглобин мен эритроциттердің нағыз азаюын гематокрит көрсеткішіне қарап (қалыпты жағдайда Нt еркектерде 40-50% тең, әйелдерде 37-47% тең) анықтайды.
Анемияның бірнеше классификациясы бар, олардың ішінде практикада қолдануға ыңғайлысы патогенетикалық классификация. Оған сәйкес анемиялардың 4 түрін ажыратады:
І Қан кетуден болатын (постгеморрагиялық) анемиялар:
а) жедел постгеморрагиялық анемия;
б) созылмалы постгеморрагиялық анемия.
ІІ Эритроциттер мен гемоглобин түзілуінің бұзылуынан болатын анемиялар:
а) темір жетіспеушілік анемия;
б) ДНҚ синтезінің бұзылуынан туындайтын мегалобласттық анемия;
в) гипопластикалық (апластикалық) анемия.
ІІІ Үстеме қан ыдырауынан болатын (гемолитикалық) анемия:
1) Тұқым қуалайтын гемолитикалық анемиялар:
а) эритроцит мембранасы құрылымының бұзылуына байланысты анемиялар (Минковский – Шоффар микросфероцитарлық анемиясы, овалоцитоз, акантоцитоз);
б) эритроцитте фермент жетіспеушілігімен байланысты анемия;
в) гемоглобин синтезінің бұзылуымен байланысты анемиялар (қолорақ клеткалы анемия, гемоглобиноздар, талассемия).
2) Жүре пайда болған анемиялар.
3) Аутоиммунды анемиялар.
IV Аралас текті анемиялар.
Анемияның диагнозын қоюда анамнездік мәліметтермен, жалпы клиникалық белгілермен қатар маңызды рөльді гематологиялық факторлар атқарады.
1. Түс көрсеткіші (ТК), ол гемоглобиннің эритроциттегі салыстырмалы мөлшерін көрсе-теді және мынандай формула бойынша есептеліп шығарылады:
ТК = Нв (г/100 мл х 3/10 х Эр. (алғашқы екі цифра) формулада:
Нв – гемоглобин
Эр – эритроциттер
Қалыпты күйде ТК 0,86 – 1,05 тең.
2. Гематокрит көрсеткіші (Ht) немесе гематокрит мөлшері; қан түйіршіктері мен қан плазмасының арасындағы қатынасты сипаттайды. Қанды центрифуга арқылы айналдырып анықтайды. Гематокрит мөлшері эритроциттердің көлемін көрсетеді.