Сабақтың тақырыбы: Отбасы. Сөзжасам

Дата: 2025-05-25; Просмотры: 4

Оценка:

0.00 из 5.00 — оценок

Скачиваний: 0

Скачать

Сабақтың түрі: теориялық, жаңа сабақты меңгеру.

Сабақты өткізу әдісі: Сұрақ-жауап, интерактивті тақтамен жұмыс істеу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:

- Сөзжасам мәселелерін меңгерту;

-Студенттерге ана тілінің қадір-қасиетін ұғындыру;

-Тілге құрметін, сүйіспеншілігін арттыру;

-Тіл арқылы халықтар достығын насихаттау, сөздікпен жұмыс жасау;

- Тіл білімінің салаларын меңгерту;

Дамытушылық:

-Студенттерге курстың міндеттерін түсіндіру;

-Тұрмыстық, қоғамдық саяси, оқу-мамандық, ғылыми мәселелерде ана тілінде сөйлеу білуге қажет екендігін түсіндіру;

-Орыс тілі мен қазақ тілінің негізі айырмашылықтарын;

-Сөздердің жасалу ерекшеліктері туралы мағлұмат беру;

Тәрбиелік:

- Студенттерді әдептілікке тәрбиелеу;

- Мемлекеттік тілге деген құрметін нығайту;

- Білімгерлердің өз мамандықтарын сүюге тәрбиелеу;

- Ана тілінің қадір- қасиетін түсініп, оны құрметтей білуге, тапқырлық, іздемпаздық қасиеттерге жетелеу, шығармашылыққа баулу.

Сабақ уақыты: 90 минут

Сабақтың құрылымы:

1. Ұйымдастыру кезеңі 5 мин.

2. Үй тапсырмасын сұрау 20 мин.

3. Жаңа тақырыпты түсіндіру 40 мин.

4. Жаңа тақырыпты бекіту 15 мин.

5. Сабақты қорытындылау 5 мин.

6. Үй тапсырмасын беру 5 мин.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылармен амандасу. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру. Оқушылардың сыртқы келбеттеріне көңіл аудару. Сабаққа қажетті құрал-жабдықтарының бары-жоғын тексеру.

Оқушыларды сабақтың тақырыбы және жоспарымен таныстыру.

Теориялық білімнің қажеттілігі:

Оқытушы бақылау сұрақтарын қою арқылы оқушылардың біліміне тексеру жүргізу.

Жаңа сабақты түсіндіру:

Оқытушы оқушыларға берілген жаңа тақырыпты түсіндіреді.(тақырыпқа байланысты негізгі сұрақтар).

Сабақтың қорытындысы:

Оқытушы сабақты толығымен жүйелейді, әрбір оқушының жұмысын бағалай отырып, олардың жетістігі мен кемшіліктерін ескереді. Олардың сабақты меңгергенін сұрақ-жауап арқылы анықтайды.

Оқытушы төмендегідей критерийлер бойынша оқушылардың жасалған жұмыстарына баға қояды:

· Өткен тақырып бойынша бағалау;

· Жақсы жауаптарды ескеру;

· Жаңа тақырып бойынша білімдерін бекіту және қорытындылау;

· Тақырып бойынша жаттығулардың орындалуын тексеру;

· Қорытынды баға қою

Үйге тапсырма беру:

Отбасы мәтіні бойынша түсініктерін айту. Грамматикалық тақырыпты оқып келу.Туынды сөздерден сөйлем құрастыру.

Отбасы. Сөзжасам

Морфология– сөздің құрлысын, тұлғасын зерттейді. Сөз таптарын қарастырады.

1. Сөзжасам – деп жаңа сөздердің пайда болуын айтамыз.

2. Сөз түрлі бөлшектерден құралады, ол бөлшектер сөз құрамы деп аталады. Сөз құрамы деген ұғымға қосымша деген бөлшек кіреді.

Қосымша (Аффикс)

1. Жұрнақ (Суффикс) – Түбірден кейін тұрып, жаңа сөз тудыратын қосымшаны жұрнақ дейміз.

Жұрнақтардың екі түрі бар:

1.Сөз тудырушы жұрнақ-өзі жалғанған сөзге жаңа лексикалық мағына тудыратын жұрнақ сөз тудырушы жұрнақ деп аталады

Мысалы: заман-дас, жер-лес, ерін-шек, біл-гіш, балық-шы.

2.Сөз түрлендіруші жұрнақ -өзі жалғанған сөзге (түбірге) сәл де болса жаңа мағына

үстейтін,бірақ негізгі лексикалық мағынасын өзгертпейтін жұрнақ сөз түрлендіруші

жұрнақ деп аталады.

Мысалы: үй-шік, кітап-ша, сұр-сұр-ша, кел-келер.

2.Жалғау (окончание)-сөздерді бір-бірімен байланыстырып,оларға грамматикалық мағына үстейтін қосымшаны жалғау дейміз.

а) Көптік жалғау – зат есімге жалғанып заттың көптігін білдіреді. Олар :

лар,-лер,-дар,-дер,- тар,-тер.

б). Тәуелдік жалғау- бір заттың екінші затқа немесе біреуге (адамға) тәуелді,меншікті екенін білдіреді.

в).Жіктік жалғау ( Личное оконч.)

Сөзге жіктік жалғауының жалғанып түрленуі сөздің жіктелуі деп аталады

-бын (бін), -мын(мін), -пын(пін), -сың(сің),

-быз(біз), -мыз(міз), -пыз(піз), -сыз(сіз).

Мыс: Мен студент – пін (я студент).

г).Септік жалғау( падежн.формы)