Образцы спряжения имен в вопросительной и вопросительно-отрицательной формах
| 1-е л. ед. ч. | Ben memur muyum? | Я служащий? |
| 2-е л. ед. ч. | Sen memur musun? | Ты служащий? |
| 3-е л. ед. ч. | O memur mudur? | Он служащий |
| 1-е л. мн. ч. | Biz memur muyuz? | Мы служащие? |
| 2-е л. мн. ч. | Siz memur musunuz? | Вы служащие? |
| 3-е л. мн. ч. | Onlar memur mudurlar? (memurlar mı?) | Они служащие? |
| 1-е л. ед. ч. | Ben öğrenci değil miyim? | (Разве) я не учащийся? |
| 2-е л. ед. ч. | Sen öğrenci değil misin? | Ты не учащийся? |
| 3-е л. ед. ч. | O öğrenci değil midir? | Он не учащийся? |
| 1-е л. мн. ч. | Biz öğrenci değil miyiz? | Мы не учащиеся? |
| 2-е л. мн. ч. | Siz öğrenci değil raisiniz? | Вы не учащиеся? |
| 3-е л. мн. ч. | Onlar Öğrenci değil midirler? (değiller mi?) | Они не учащиеся? |
По стилистическим соображениям личные местоимения, выступающие как подлежащие, часто опускаются (во избежание повторов). Однако в начале сообщения или при первом вопросе употребление личного местоимения является обязательным.
ПРИМЕРЫ: Ben öğrenciyim = Talebeyim. Sen işçisin = Amelesin u т . д .
УПРАЖНЕНИЯ
1. Произведите морфологический анализ и переведите на русский
язык следующие предложения:
a) 1. Ben subayım. 2. Biz erkeğiz. 3. Sen oğlansın. 4. Siz l
küçüksünüz. 5. Ben muallimim. 6. Biz ameleyiz.
b) l. Neredeyiz? 2. Elli altı numaralı dersanadeyiz. 3. Sen j
lokantadasın. 4. Ben odadayım. 5. Sen odamızdasın. 6. Ben
odasındayım.
c) l. Sen anamsın. 2. Ben dostunuzum. 3. Siz arkada
şımızsınız. 4. Sen dostlarısın. 5. Ahbabınızım.
d) l. Ben amele değilim. 2. Sen kardeşim değilsin. 3. Biz ı
dostunuz değiliz. 4. Siz salonumuzda değilsiniz. 5. Siz komşusu
değilsiniz. 6. Ben hocanız değilim.
e) 1. Biz köylü müyüz? 2. Ben hasta mıyım? 3. Sen küçük
müsün? 4. Siz öğrencim misiniz? 5. Biz fakültende miyiz?
f) l. Siz Öğretmen değil misiniz? 2. Ben işçi değil miyim?
3. Sen oğlum değil raisin? 4. Biz çocuğu değil miyiz? 5. Siz
bizde değil misiniz?
2. Проспрягайте по лицам в утвердительной, отрицательной и воп
росительной формах имена:
köylü, kadın, komşusu, küçük, iyi, genç, erkek, çocuk, çocuğu.
3. Замените пропуски требуемым вариантом личного аффикса и пе
реведите на русский язык следующие предложения:
1. Biz memur... 2. Ben amelesi... 3. Siz kim... ? 4. Sen odanda mı... ? 5. Siz Öğretmenleri değil mi... ? 6. Dostumuz o odada... 7. Ben küçük mü... 8. Siz komşumuz mu... ? 9. Ben komşunuz...
4. Следующие слова переведите из отрицательной формы в утверди-
тельную:
komşusu değilsin, arkadaşı değiliz, küçük değilim, çavuş değilsiniz, dersinde değilim, yaşlı değilsin.
5. Следующие слова переведите из утвердительной формы в вопро
сительно-отрицательную:
hastayım, oğlunuzum, babasısınız, anamsın, sizdeyiz, ihtiyarsın.
6. Дайте утвердительные и отрицательные ответы на следующие
вопросы:
(по типу Siz öğretmenimiz misiniz? — Вы наш преподаватель? Evet, ben öğretmeninizim. — Да, я ваш преподаватель. Hayır, öğretmeniniz değilim. — Нет, я не ваш преподаватель)
l. Sen çavuş musun? 2. Ben ihtiyar mıyım? 3. Siz kızı mısınız? 4. Biz öğretmeniniz miyiz? 5. Siz komşumuz musunuz? 6. Sen salonunda misin? 7. Sen komutanım mısın? 8. Ben oğlunuz muyum? 9. Sen ahbabımız mısın? 10. Ben dostun muyum?
7. Переведите на турецкий язык следующие словосочетания и пред
ложения:
мой командир, я командир, ваш отец, вы отец, наша дочь, мы девочки, я мать, моя мать, наш ученик, мы ученики, ты человек, твой человек, я солдат, мой солдат, ваши товарищи, вы его товарищ, твой рабочий, ты рабочий, мы в аудитории, вы здесь.
8. Проспрягайте оборот babamın odasındayım, последовательно из
меняя аффиксы принадлежности в слове baba.