Текст: O, tempŏra! O, mores!

O, tempŏra! O, mores! Res publĭca Romana in magno pericŭlo est! Catilina, vir malus, consŭle esse desidĕrat. Consŭles, praetores, quaestores interficĕre studet. Catilinae caedes, rapinae, discordia civium, bella intestina grata sunt. Civĭbus bonis perniciem et mortem parat. Iam exercĭtum contra Romam paratum in Etruria habet.

Senatores in senatu de rebus publĭcis dispŭtant. Ciceroni consilia Catilinae iam nota sunt. Itaque orationem habet, de Catilinae conjuratione senatorĭbus enarrat. Catilina, qui in senatu aderat, Ciceronis orationem

61

 

audit, perterrĭtus Romam relinquit et ad exercĭtum suum fugit.

Romani Ciceronem patrem patriae appellant, nam patriam pericŭlo liberavit. Memoria verba tenete: salus rei publĭcae - suprema lex!

Упражнения

I. Прочтите и переведите текст; выпишите незнакомые слова.

II. Найдите в тексте существительные четвертого и пятого склонений, просклоняйте их.

III. Образуйте participium praesentis activi от глаголов текста: desiderare, interficĕre, studere, parare, habere, disputare, enarrare, relinquĕre, fugĕre, appellare, liberare, tenere. Переведите причастия на русский язык.

IV. Образуйте от прилагательных текста или вспомните наречия: много, плохо, хорошо, публично.

V. Составьте 7–10 вопросов к тексту на латинском языке.

VI. Перескажите текст.

VII. Переведите на русский язык.

Res publĭca

Res publĭca – res popŭli est. Variae sunt formae et status rerum publicarum. Gloriam rei publĭcae exercĭtus defendit. Viri boni rem publĭcam amant. Cives saepe de rebus publĭcis disputant.

Fidem virorum Romanorum poētae saepe laudabant. Diebus festis popŭlus Romanus deis sacrificabat et pro re publĭca deos orabat.

VIII. Выполните синтаксический разбор первых 3–5 предложений текста упражнения VII.

IX. Переведите.

1. По праздничным дням мы ходим в храм.

2. Защищать республику – дело армии и народа.

3. Верность своему народу – верность делу государства.

4. Римский народ молит богов за свою республику.

5. Спасение республики – высший закон.

 

Sententiae

1. Sapienti sat. – Разумному достаточно.

2. Vice versa. – Наоборот.

3. Ut supra (u. s.). – Как сказано выше.

4. Injuria realis. – Оскорбление действием.

5. Injuria verbalis. – Оскорбление словом.

62

6. Donec eris felix, multos numerabis amicos. – Пока ты будешь счастлив – у тебя будет много друзей.

7. Tantum sciemus, quantum memoria tenebĭmus. – Мы столько будем знать, сколько запомним.

8. Litterarum radĭces amarae, fructus dulces sunt. – Корни науки горьки, плоды – сладки.

 

Прочтите и выучите наизусть!

 

 

Урок 19.