ASDP 1216- «Алгоритмдер, деректер құрылымы және программалау»
| Тұрар Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университеті Казахский экономический университет им. Т. Рыскулова |
« Инженерлік-экономика » факультет і
« Қолданбалы информатика » кафедра сы
Дәрістік кешен
ASDP 1216- «Алгоритмдер, деректер құрылымы және программалау»
пәні бойынша
5В070300- «Ақпараттық жүйелер»
мамандығының студенттеріне арналған
Алматы, 2012ж.
Дәріс №1
Тақырыбы: Алгоритмдеу негіздері. Алгоритмдердің қасиеттері. Блок-схемалар. Программалау тілдері.
Жоспары:
1. Алгоритм, программа түсінігі.
2. Алгоритмнің қасиеттері.
3. Алгоритмдерді жазу жолдары
4. Блок – схемалар
5. Алгоритмдерді бейнелеу блоктары
6. ЭЕМ-де есеп шығару кезеңдері
7. Программалау тілдері
Түйінді сөздер: алгоритм, программа, блок – схемалар, программалау тілдері.
ЭЕМ-ді пайдалану істерін қарастырмас бұрын оның жұмысымен тығыз байланысты алгоритм, программа ұғымдарын білуіміз қажет.
Алгоритм – берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түріне келтіру. Кез келген есепті қарапайым амалдарды тізбектей орындау арқылы шығаруға болады. Алгоритмді ЭЕМ-де орындау үшін оны программа түрінде жазып шығу керек.
Программа – алгоритмді машинаға түсінікті нұсқаулар тізімі ретінде жазу. Программа машинаға түсінікті командалардан тұрады. Осы
Алгоритм қасиеттері
Алгоритм ұғымының мәнін ашатын негізгі қасиеттерінен немесе оған қойылатын талаптардан қысқаша мағлұматтар келтірейік. ЭЕМ-де орындалуға тиіс алгоритмдерге мынадай талаптар қойылады:
1) ол анық әрі дәл өрнектелуі тиіс;
2) алгоритм шектелген уақыттан соң нәтиже беруі тиіс, яғни алгоритм қадамдарының саны шексіз болмауы керек;
3) бір тектес есептерге жалпы бір ғана алгоритм қолданылуы тиіс;
4) алгоритмді кішкене бөліктерге бөлу мүмкіндігі болуы қажет.
Алгоритмдерді жазу жолдары
Алгоритмдерді ЭЕМ-де орындау үшін оларды алдын ала жазып алу керек, яғни ол белгілі бір заңдылықпен өрнектелуі тиіс. Жалпы алгоритмді жазып өрнектеу түрлеріне:
1) табиғи тіл арқылы жазу;
2) графика жолымен жазу (Блок – схемалар);
3) алгоритмдік тілдермен жазу жолдарын жатқызуға болады.
Блок – схемалар
Блок – схема – арнайы геометриялық фигуралар, нұсқамалар арқылы орындалатын әрекеттер мен олардың орындалуы ретін көрсететін графиктік схемалармен берілетін алгоритм.
Блок – схема алгоритмді сипаттаудың графикалық тәісілі. Блок – схема деп, бағытталған байланыс нұсқамалармен геометриялық фигуралар формасында алгоритмді графикалық түрде жазуды айтады.
Алгоритмдерді бейнелеу блоктары
| Іс-әрекеттің аты | Блоктың пішімі | Атқаратын жұмысы |
| Процесс | 
| Математикалық өрнектерді есептеу |
| Басы – соңы | 
| Алгоритмдерді бастау, аяқтау |
| Алдын ала анықталған процесс (подпрограмма) | 
| Қосалқы программаларға кіру және шығу |
| Шешім | 
| Есеп шығару жолын таңдау |
| Енгізу-шығару | 
| Мәліметтерді енгізу және шығару |
| Модификация | 
| Цикл басы |
| Құжат | 
| Нәтижені баспаға (қағазға) шығару |
| Түсініктеме | 
| Схеманы, формулаларды түсіндіру |
Алгоритмдер блоктардың өзара байланысуына қарай үш түрлі бірыңғай құрылымға – сызықтық, тармақтық және циклдік болып үш топқа бөлінеді. Енді соларды қарастырайық.
ЭЕМ-де есеп шығару кезеңдері
ЭЕМ-де есеп шығару күрделі процесс болып есептеледі, ол төмендегі кезеңдерден тұрады:
1. Берілген есепті математикалық түрде өрнектеу, яғни есепті мәселе ретінде қоя білу.
2. Есепті шығарудың ЭЕМ-ге ыңғайлы сандық тәсілдерін анықтау.
3. Есепті шығару жолын алгоритм түрінде бейнелеу.
4. Есепті ЭЕМ-де шығару программасын жасау және оның қателерін түзету.
5. Есепке керекті мәліметтер дайындау.
6. ЭЕМ-де есепті шығару және шыққан нәтижені іс жүзінде қолдану.