Як Заяц хацеў навучыцца чытаць
Аднойчы раніцай Заяц прыйшоў да Малпачкі і з парога папрасіў:
Чыта, навучы мяне чытаць!
Цябе? Чытаць? — здзівілася Малпачка.— А навошта? Можа, ты атрымаў ліст ад далёкага сваяка і хочаш ведаць, што ён піша? Думаеш, раптам сваяк адклаў для цябе кругленькую суму, я адгадала?
Ніякага ліста я не атрымаў,— паціснуў плячыма Заяц.
А што тады?
Я хачу навучыцца проста так, на ўсялякі выпадак. А то Зубр умее, Бусел умее, нават Вавёрка нешта пэкае пад нос, а я... Чым я горшы за яе?
Хм, пахвальна,— сказала Чыта.— Але навучыцца чытаць вельмі няпроста. I на гэта патрэбна шмат часу.
А я сёння якраз нічым не заняты,— паведаміў Заяц.— Магу вучыцца хоць да вечара.
Хоць да вечара! — перадражніла Чыта.— Нават я вучылася чытаць два месяцы! Месяц па-англійску і месяц па-беларуску, дзякуючы майму гаспадару, які выпісваў беларускія газеты. А табе давядзецца папыхцець не менш, чым чатыры месяцы.
Чатыры месяцы! — усклікнуў Заяц.— У мяне не будзе столькі вольнага часу. Вось каб зімою, тады іншая справа. А цяпер ніяк не атрымаецца. Спачатку трэба дасеяць агарод, пасля давядзецца яго палоць, пасля... Паслухай, а калі я буду вельмі-вельмі старацца, я здолею навучыцца чытаць за месяц?
Ніколі! — упэўнена прамовіла Чыта.
Ну... ну, а за два?
Не думаю,— ухмыльнулася Малпачка.
Няўжо так складана навучыцца чытаць?
Вядома, складана. Спачатку трэба вывучыць усе літары.
А я ўжо ведаю ўсе літары! Аднойчы Вавёрка малявала іх на пяску, і я запомніў. Толькі,— уздыхнуў Заяц,— мне ніяк не ўдаецца скласці з іх хоць адно слова.
Ты ведаеш усе літары? — здзівілася Чыта.
Ведаю,— з гонарам паўтарыў Заяц.— Я ведаю літару «а», літару «э», літару «у», літару «о»... I яшчэ некалькі, толькі я забыўся, як яны называюцца. Усяго дзесяць, не менш.
Дзесяць? Усяго дзесяць? — перапытала Чыта.— Але ж літар значна болын!
Праўда? — у голасе Зайца адчуваўся недавер.— А навошта іх так многа? Хіба дзесяці недастаткова?
Вядома, не,— сказала Чыта,— таму што розныя словы пішуцца рознымі літарамі.
А хіба нельга розныя словы пісаць аднымі і тымі літарамі? — задумліва спытаў Заяц.
Не, з адных і тых жа літар атрымліваюцца адны і тыя ж словы,— цярпліва патлумачыла Чыта.
Шкада,— уздыхнуў Заяц.— Слоў так многа! Значыць, і літар павінна быць... О, мне іх нізавошта не запомніць!
Я ж гаварыла,— хмыкнула Чыта,— навучыцца чытаць вельмі няпроста. Нават я...
А мне так хацелася навучыцца чытаць,— не слухаючы Малпачку, жаласна сказаў Заяц.— Хаця б якое-небудзь адно слова.
Ну, навучыцца чытаць адно слова не праблема,— абнадзеіла касога Чыта.— Для гэтага нават не трэба ведаць усе літары.
Праўда? — узрадаваўся Заяц.— Тады навучы мяне чытаць якое-небудзь слова!
Малпачка падышла да стала, узяла аловак і чысты аркуш паперы, крыху падумала і напісала:
ЕАЗЦ
Нешта ёй у гэтым слове не спадабалася. Яна яшчэ падумала, затым закрэсліла дзве літары, а над імі напісала іншыя. Атрымалася так:
Цяпер, як быццам, усё было правільна, але слова не хацела чытацца так, як яно гучала, калі Малпачка клікала ім касога.
Чыта вырашыла яшчэ падумаць. Нарэшце зноў закрэсліла адну літару, а замест яе напісала іншую. Такім чынам, у яе атрымалася:
Ну, вось,— яна працягнула паперу Зайцу,— цяпер ты можаш запомніць, як пішацца слова «Заяц», і чытаць яго, колькі захочаш.
Заяц узяў паперу, паглядзеў на Чыціна пісанне і ўсклікнуў ці то здзіўлена, ці то захоплена:
— Якім вялікім словам я пішуся! Цэлая гара літар атрымалася!
I па дарозе дадому ён увесь час глядзеў на лісток з літарамі — яму хацелася хутчэй запомніць, як пішацца слова «Заяц».