4 Пептидазалар(пептидгидролазалар), қҧрылымы, жіктелуі, каталити-калық әсері, орналасуы.
Пептидгидролазалар топшасы белоктарға әсер етеді және пептидтік
байланыстардың үзілуіне мүмкіндік туғызады. Ол 2 топшадан тұрады:
- эндопептидазалар- белок молекуласының ішкі жағындағы пептидтік
байланыстарды үзіп оны полипептидтерге дейін ыдыратады;
- экзопептидазалар- полипептидтердің соңдарындағы пептидтік
байланыстарды үзіп оларды амин қышқылдарына дейін гидролиздейді.
6 билет
1.Гидролизтүрлері.Алмастырылатын/майтынГИДРОЛИЗ су мен түрлізаттарарасындағыиондықалмасуреакциясы. Гидролизге тұздар, гидридтер, тиоангидридтер, галогенангидридтер, әртүрліорганикалыққосылыстарұшырайды.Алмастырылмайтынамин қышқылдары (тре, мет, вал, лей, иле, лиз, фен, три)жануарорганизміндесинтезделмейді, сондықтаноларорганизмгетағамменүнемітүсіпотыруытиісАлмастырылатыНШарттытүрде алмастырылатын амин қышқылдары (арг, тир, гис) организмде аз мөлшерде түзіледі, сол себепті бұлар да тағам құрамында болуы қажет. Алмастырылатын амин қышқылдары ағзада синтезделеді.
2Т-РНқ т-РНҚ цитоплазмада болады. Барлық клеткадағы РНҚ-ның шамамен 5% құрайды. т-РНК негізгі рөлі тасымалдау және мРНҚ-ның кодонына комплементарлы сәйкес түрде амин қышқылдарын орналастыру.т-РНКның антикодоны, бұл нуклеотидтерінің орналасу реті мРНҚ-ның кодонына комплементарлы түрде болатын бөлім. .Барлық т-РНК-ның біріншілік құрылымымен қатар, екіншілік құрылымы да болады. Екіншілік құрылымы барлық т-РНК үшін әмбебап екендігі көрсетілді. Денатурацияға ұшыраған т-РНК-ның молекуласының түрі жоңышқаның жапырағындай, үш жапырақты болып келеді. Активсіз күйде оралып домалақтанған. т-РНК-ның молекуласында акцепторлық сабақша аймағы бар, ол барлық т-РНКда бірдейЦЦА (5′→3′) нуклеотидтерден тұрады. т-РНК-ның қызметі: ол өзінің антикодоны арқылы амин қышқылына таңба қояды, сондықтан амин қышқылдары полипептид тізбегіндегі өздерінің орнын тани біледі. Екіншіден,белок синтезделетін жерге амин қышқылдарын тасымалдайды.
3Гликозидазалар , өкілдері Гликозидазалар топшасы гликозидтік байланыстарды үзеді, жасуша-ларда, тағам қорытатын сөлдерде болады, бірақ асқазан сөлінде бол-майды. Өкілдері: амилаза- крахмал мен гликогенді мальтозаға дейін ыдыратады; мальтаза мальтозаға әсер етіп оны екі молекула глюкозаға дейін ыдыратады; сахараза сахарозаны глюкоза мен фруктозаға дейін ыдыратады; лактаза лактозаны глюкоза мен галактозаға дейін ыдыратады; g- амилаза гликогенді глюкозаға дейін ыдыратады.
4 Метилтрансферазалар,ацетилтрасфераза ,катализдейтын реакМетилтрансферазалар метилдену реакцияларын тездетеді, яғни метил тобын тасымалдайды. Коферменті ТГФҚ(тетрагидрофоль қышқылы)- Вс витаминінің гидроксилденген туындысы, екікомпонентті фермент.
Ацилтрансферазалар ацилдену реакцияларын тездетеді , яғни карбон қышқылдарының қалдықтарын тасымалдайды. Егер олар сірке қыш-қылының қалдығын тасымалдаса оларды ацетилтрансферазалар деп атайды. Бұл ферменттер екі компонентті, коферменті НSKoA(пантотен қышқылы+ аденозин-3- монофосфат+ фосфор қышқылының 2 қалдығы+ тиоэтаноламин). Ферменттің субстратқа қосылуы коферментті активтендіреді. Сірке қышқылының активті формасы ацетил- KoA деп аталады.