АлҒашҚы жӘрдем / травмалыҚ шок (травматический шок).
Ағзамың қанайналысының жай жүруінен травмалық шок пайда болады.
1. Ағзаның әлсізденуі.
2. Бас айналуы. Жүрек айнуы.
3. Қатты сусау.
4. Терлеу.
5. Ақырын және біркелкі емес пульс.
6. Тез дем алу (учащенное дыхание).
Сіздің іс-әрекетіңіз:
- Науқасты басын төмен, аяғын жоғары қаратып жатқызу.
- Оны тыныштандыру.
- Белдігін, түймелерін босату.
- Жедел-жәрдем шақырту.
- Науқасты көрпемен орау. Грелканы қолданбаған жөн.
- Ерін сулау, бірақ су ішкізбеу. Өйткені ол адамның ауруханаға барғанда анестезияны уақытына жасамауға апарады.
- Адамды қозғатпау керек.
- Егер демалу қиындыққа түссе, онда адамды кеудеге жатқызып, басынды қисайту керек.
- Егер адам дем алмаса, онда оған жасанды түрде дем алдыру.
АЛҒАШҚЫ ЖӘРДЕМ / ЕГЕР ТІС СЫНСА (если выбиты зубы).
Кейбір төтенше жағдайларда тіс сынады.
Сіздің іс-әрекетіңіз:
- Егер адам ес-түссіз болса, ауызынан қан кетсе, оны жанынан (поверните на бок) жатқызыныз. Аузынды сыңған тістерден және қаннан босатыныз.
- Дем алуға ыңғайлы жатқызыныз.
- Егер ол есті болса отырғызып, қанды түкіруге ыңғайлы басынды еңкейтіп қойыныз.
- Сыңған тісті алып, орнына тампон салып, 10-15 мин қысып тұрғызу керек. Қан тоқтағанша қайталау.
- Көп қан кетпеу үшін қан кетуі басылмаса дәрігерге қаралу керек.
АЛҒАШҚЫ ЖӘРДЕМ / КӨЗГЕ ҚИҚЫМ ТҮССЕ (если в глаз попала соринка).
Қиқымнан басқа көзге кірпік, әйнек түсуі мүмкін. Қолайсыз линза да көзді зақымдауы мүмкін.
Сіздің іс-әрекетіңіз:
- Көзді сүртпеңіз, қозғамаңыз.
- Қөздің алмасын дөңгелетіп, не түскенін аңықтаңыз.
- Егер қиқым зрачокта немесе терең қөзде болса, онда оны қозғамаңыз.
- Таза платокпен көзді жауып, травмпунктке барыңыз.
- Егер қиқым оңай алыптастауға беткі жағында болса, онда ағып турған суға немесе судың ішіне көзді қойыныз, содан кейін қиқым түскенше көзді ашып/жауып тұрыныз.