АлҒашҚы жӘрдем / созылуы (растяжение).
Бұлшық еттің, связкалардың, сіңірдің созылуы – олардың зақымдалуды атайды. Созылуы ауыр зақым, буындардың ауруымен қатар, тері іседі.
Алғашқы көмек: зақымдаған жерді жоғары көтеріп, ісік орынына салқын компресс басу керек. Жарты сағаттан соң буынды бинтпен байлап, дәрігерге жіберу керек.
СІҢІРДІҢ СОЗЫЛУЫ (растяжение связок).
Көп жағдайда тізе буын сіңірі созылады. Бірақ иықты да, қолды да созылып алуға болады. Бар жағдайда зақымның ауруы сынғандай аурады, әсіресе, сіңір жыртылғанда. Сондықтан соңғы диагнозды рентгенографиядан кейін ғана қоюға болады.
Белгілер:
- Қатты ауруы.
- Ісінуі.
- Тері түсі өзгеруі.
Емдеуі:
Созылған терге қысымды азайту. Запястья зақымдағанда қолды байлау арқылы оның ауруын жеңілдетуге болады. Тобық сіңірі созылғанда жатып, аяқ астына жастық қою керек. Алғашқы кезде салқын, кейін жылы таңу керек.
Егер ауру және ісік басылмаса дәрігерге барған жөн.
Бұлшық ет созылуы:
Оның көрінісі сіңір созылуына ұқсайды: тез ауру (резкая боль), ісік және ішкі қан кету (көгеру).
Әдетте онымен ауыр атлеттер, футболистер, баскетболистер, рэгбистер зақымданады.
АЛҒАШҚЫ ЖӘРДЕМ / ОМЫРТҚАНЫҢ ЗАҚЫМДАНУЫ (травма позвоночника).
Белгілер:
- Зақымдаған жерден төмен ештеңе сезбеу, немесе дененің екіге бөліп тастағандай сезіну.
- Аяқ-қолдың ашуы (бұл мойының зақымданудың белгісі)
- Аяқ және қолдың саусақтардың, олар сынбаса да, қатты ауруы.
- Тердің жансыздануы. Шымшығандағы ештенені сезінбеу.
- Дем алудың қиындауы.
Сіздің іс-әрекетіңіз:
1. Ауруды қозғалмауын сұраңыз.
2. Оны қөрпемен жауып, жедел-жәрдем шақырыңыз.
3. Егер адам ессіз, шалқасынан жатса, оны аударманыз. Тек қана ауызынды тексеріп қөріңіз.
4. Оның дем алуын қадағалаңыз. Егер дем алу тоқтаса жасанды түрде ауыздан-ауызға дем алдырыңыз. Бұл кезде аурудың басын қозғамаңыз, өйткені одан да қатты зардап шугуініз мүмкін.