Штрихтау үшін градиентті қолдану
Hatch and Gradient (Штрих және градиент) диалогтық терезесінің Gradient (Градиент) қосымшасы тұйық аймақтарды штрихтауға қолдануға болатын градиенттік құйып бояудың параметрлерін нақтылауды жүзеге асырады. Градиент бір түстен екінші түске бірте-бірте ауысуды білдіреді.
Бұл терезені шақыру үшін келесі әрекеттерді жасау қажет:
GRADIENT (Градиент) әмірін әмірлік жолға енгізіңіз;
Draw (Сурет салу) аспаптар панеліндегі GRADIENT (Градиент) батырмасын басыңыз;
Draw Gradient (Сурет салу Градиент) әмірін орындаңыз.
Gradient (Градиент) қосымшасындағы баптауды пайдалана отырып,градиенттің түрін және оның түсін нақтылауға болады. Color (Түс) аумағындағы ауыстырып-қосқыштың кӛмегімен таңдалған түске (One color) немесе бірнеше түске (Two color) қарай градиент жасауға болады. Түс Select Color (Түс таңдау) терезесінің кӛмегімен таңдалады, ол түстер тізіміндегі кӛп нүкте батырмасын басқанда пайда болады. One color (Бір түс) градиентінқолданғанда реңктің ӛзгеруін сырғыманың кӛмегімен салуға болады. Егер де
оны Shade (Қою) жаққа қарай ауыстырса реңк қоюлана түседі де, ал Tint (Ашық) жаққа қарай болса, онда ашық түске қарай ӛзгереді.
Orientation (Орналастыру) аумағындағы жалаушаны баптау Centered (Ортаға қою) құйып бояудың симметриялы болуын қамтамасыз етеді. Үлгінің қисайту бұрышын Angle (Бұрыш) алаңы арқылы беруге болады. Дайын болған үлгінің қалай шыққанын қарау Preview (Алдын ала қарау) батырмасын басу арқылы кӛруге болады.
61-б
1. AutoCAD-тағы координаталар жүйелері: координаталарды еңгізу, еңгізу режимдері, еңгізу тәсілдері, декарттық координатасы.
1. Екі берілген нүктелердің орналасу туралы ақпарат алу: олардың арасындағы қашықтық, X, Y және Z өстеріне проекция ұзындықтар, XY жазықтағы бұрыштары. Мөлдір команда түрінде пайдалануға болады.
Команданы шақыру үшін мынадай тәсілдер бар:
· Сервис→Сведения→Расстояние меню команданы орындау;
· Таспаның Сервис ішкі беті → Сведения панелі → Расстояние батырмасы;
· командалық жолында ДИСТ, ДИ псевдонимі немесе _dist команданы орындау.
Команда орындап болғаннан кейін нүктенің координаталар сүралады, содан кейін қысқаша есеп беріледі.
Команда: ДИСТ
Первая точка:(бірінші нүктені көрсетеміз) Вторая точка: (екінші нүктені көрсетеміз)
Расстояние = 188.9213, Угол в плоскости XY = 355, Угол от плоскости XY = 0 Дельта X = 188.2610, Дельта Y = -15.7810, Дельта Z = 0.0000
2. Нүктенің координатасын бейнелеу. Мұнда таңдалған нүктенің X, Y және Z-координаталарын көрсетуге
мүмкіндік береді. Келесі нүктені көрсеткенде осы нүктеге @ жазып сілтеуге болады. Мөлдір команда түрінде
пайдалануға болады, бірақ координаталарды есте сақтамайды.
Команданы шақыру үшін мынадай тәсілдер бар:
· Сервис→Сведения→Координаты меню команданы орындау;
· Таспаның Сервис ішкі беті → Сведения панелі → Координаты батырмасы;
· командалық жолында КООРД немесе _id команданы орындау. Команда: _id Точка: X = -34.7640 Y = 277.4117 Z = 0.0000
3. Таңдалған объектілердің қасиеттерін бейнелеу. Объектілер туралы мәтіндік терезеде толық мәләмет алуға
болады. ВМәтіндік терезеде объектінің типі, объектінің қабаты, ағымдағы ПКЖ-де X, Y, Z координаталар, объект орналасы кеңістік (модель немесе парақ). Сызықтын түсі, типі және салмағы айқын берілген болса шығарылады (ПОСЛОЮ емес). Сонымен қатар үш өлшемді объектінің биіктігі, егер нөл емес болса шығарылады, және тағы да басқа мәліметтер көрсетіледі.
3. . AutoCAD-тағы сызбаларды рәсімдеу командалары: өлшемдерді тез қондыру, базалық өлшемдер, тізбекті өлшем, шығарулар және түсінік жазбалар, өлшемді мәнерлерді басқару.
Базалық олшемдер (DIMBASELINE) – алдыңғы ӛлшемнен алынған екінші сызықтың жалғасқан сызық ӛлшемі болып табылады. Бір базалық нүктеден бірнеше сызықтық ӛлшемдер құруға мүмкіндік береді. Объектті еркін түрде сызу.
Select base dimension: (1-нүктені кӛрсету)
Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: (2-нүктені кӛрсету)
Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select> : (3-нүктені кӛрсету)
Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: Enter
Select base dimension: Enter
О лшемдік шынжыр (DIMCONTINUE) немесе тізбектік шынжырбірінен кейін бірі жалғасатын сызықтық ӛлшемдер тобын құруға мүмкіндік береді. Объектті еркін түрде сызу.
Select continued dimension: (1-нүктені кӛрсету)
Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: (2-нүктені кӛрсету)
Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: (3-нүктені кӛрсету)
Specify a second extension line origin or [Undo/Select] <Select>: Enter
Select continued dimension: Enter
63 = 1
62-б
1. AutoCAD-та сызба файлдармен жұмыс істеу AutoCAD-тағы файлдар
.dwg – AutoCAD-та жасаланатын сызбалар;
.dws – шаблон-файлдар;
.dxf – басқа программалармен деректерді алмасу үшін пайдаланатын мәтіндік немесе екілік форматтағы сурет файлдар.
AutoCAD-та жаңа сызба жасау
AutoCAD іске қосылғанда жаңа сызба жасау үшін екі тәсілмен болады:
· миллиметрлер бірлік өлшемімен үңсіз бойынша (өлшемі А3 420х297мм.) параметрлемен жаңа бос сызба немесе
· Начало работы (Startup) арнаулы диалогты терезе жүктеледі. Оны AutoCAD іске қосылған кезінде жүктету үшін командалық жолында _startup теріп және Enter басу керек. «Новое значение STARTUP <0>» хабарлама жауабына 1 еңгізу қажет.
Команда: _startup Новое значение STARTUP <0>: 1
Начало работы (Startup) терезесінде мынадай төрт батырма бар:
· Открытие чертежа (Open a Drawing) – бұрын жасалған сызбаны ашу, сонымен қатар Обзор батырма арқылы басқа орнынан сызбаны ашуға болады;
· Простейший шаблон (Start from Scratch) – британдық (футтар және дюймдар) немесе метрлік бірлік өлшемдермен жаңа сызбаны жасау;
· По шаблону (Use a Template) – шаблон көмегімен жаңа сызбаны жасау. Шаблонда дайын баптаулар бар және оны Выберите шаблон тізімнен таңдайды;
· Вызов мастера (Use a Wizard) – шеберлер көмегімен жаңа сызбаны жасау: Быстрая подготовка немесе
Детальная подготовка. Шеберлер сызбаның параметрлерін таңдаумен (бірлік өлшемдері, сызбаның аймағы, бұрыштар, нөлдік бұрышы, бұрыштардың есептеу бағыттары) жаңа сызбаны дайындауға мүмкіндік береді.
Жаңа сызбаны жұмыстын процесінде жасауға болады, ол үшін командалардың біреуің орындау керек:
· тез іске қосу панелде БСоздать батырманы шерту;
· құрал-саймандар панелде БСоздать батырманы шерту;
· А →Файл→Создать меню команданы орындау ;
· Ctrl + N пернелер тіркесін басу.
Командалардың біреуін орындағанан кейін экранда Создание нового чертежа (Create New Drawing) диалогты терезе пайда болады. Терезеде Начало работы терезесіндегідей батырмалары бар, бірақ Открытие чертежаактивті емес. Сызбаның бірлік өлшемдеріСызбаның бірлік өлшемдері Единицы чертежа диалогты терезеде орнатылады. Терезені Формат (Format)→Единицы (Units) меню командамен немесе командалық жолында _units команданы орындап шақыруға болады. Команда: _units Единицы чертежа терезесінде бірлік өлшемдердің мынадай параметрлер орнатылады:
· Линейные тобында бірліктің форматы (архитектуралық, оңдық, бөлшектік, инженерлік, ғалымдық) және ондық нүктеден кеін дәлдік таңдалады;
· Угловые тобында бірліктің форматы (град/мин/сек, градтар, оңдық градустар, радиандар, топографиялық бірліктер) және ондық нүктеден кеін дәлдік таңдалады. Егер По часовой стрелке жалаушасы қосылған болса, оңда бұрыштарды есептеу үшін он бағыты сағаттың тілсызық жүру бойынша есепке алынады, үңсіз бойынша ол өшірілген;
· Масштаб вставки тобында Единицы тізімнен кірістірілген элементтерді өзгерту үшін сызбаның бірлігі таңдалады;
· Направление батырмасы Выбор направления терезені іске қосуға мүмкіндік береді.
Бұл терезеде нөлдік бұрыштың бағытың баптауға болады, осыдан бұрыштар есептеледі.Сызбаның өлшеміСызбаның өлшемін орнату үшін А → Формат (Format)→ Лимиты чертежа (Limits) меню команданы орындау қажет немесе командалық жолға _limits команданы теру керек. Содан кейін төмендегі сол жағындағы координаталар беріледі, жақшаның ішінде үңсіз бойынша 0,0 мәндері ұсынылады. Enter үңсіз бойынша мәндерді растайды. Содан кейін жоғарыдағы оң жағындағы координаталар беріледі, мұнда сызбаның ені мен биіктікті көрсетеді. А4 формат үшін 210,297, ал А3 үшін 420,297.
3. AutoCAD-та күрделі объектілерді тұрғызу: мәтіндік мәнерлер, біржолды мәтін, арнаулы таңбаларды кірістіру, көпжолды мәтін.
1. Бір жолды мәтінсызбаға енгізу:
Сурет салу (Draw) құралдар тақтасынан батырмасын басу;
Бұйрық жолына DTEXT бұйрығын енгізу;
Меню қатарынан Сурет салу→Бір жолды мәтін (Single Line Text) бұйрығынтаңдау.
Опциисы:
Justify – мәтін жолының туралау түрлерін ӛзгерту қажет болса қолданылады. Сонымен қатар жүйе қосымша параметрлерді нақтылау тізімін кӛрсетеді:
А lign – екі берілген нүктенің арасына мәтін орналастыру қажет болса қолданылады; жүйенің қосымша сұранысы.
С enter – кӛрсетілген нуктеге катысты мәтіндік жолды ортаға қою қажет болса қолданылады; жүйенің қосымша сұранысы.
Fit – екі берілген нүктенің арасына биіктігі бекітілген мәтін орналастыру қажет болса қолданылады, жүйенің қосымша сұранысы.
М iddle – мәтінді кӛлденеңнен және тігінен ортаға қою қажет болса
қолданылады; жүйенің қосымша сұранысы.
Right – мәтінді кӛрсетілген нүктеден оң жаққа туралау қажет болса
қолданылады; жүйенің қосымша сұранысы.
Top Left , Top Center , Top Right ( TL , ТС, TR ) – кӛрсетілген нүкте бойынша мәтінді жоғары сол жаққа, жоғары ортасына, жоғары оң жаққа туралау қажет болса қолданылады; жүйенің қосымша сұранысы.
Middle Left , Middle Center , Middle Right (ML , MC , MR ) – кӛрсетілген нүкте бойынша мәтінді ортасымен сол жаққа, ортасымен тігінен және кӛлденеңнен,ортасымен оң жаққа туралау қажет болса қолданылады; жүйенің қосымша сұранысы.
Bottom Left , Bottom Center , Bottom Right ( BL , ВС, BR ) – кӛрсетілген нүкте бойынша мәтінді тӛмен сол жаққа, тӛмен ортасына, тӛмен оң жаққа туралау қажет болса қолданылады; жүйенің қосымша сұранысы.Бір жолды мәтінге арнайы символдарды қолдану басқарушы кодтар кӛмегімен орындалады:
% % 0 – мәтін үстін сызу режимін не іске қосады, не өшіреді
% % u – мәтін астын сызу режимін не іске қосады, не өшіреді
% % d – градус дәрежесін (º) құру
% % p – плюс-минус (±) символдарын құру
% % c – шеңбер диаметрі (ø) символын құру
2. Көп жолды мәтін сызбаға енгізу:
Сурет салу (Draw) құралдар тақтасынан батырмасын басу;
Бұйрық жолына М TEXT бұйрығын енгізу;
Меню қатарынан Сурет салу→Кӛп жолды мәтін (Multi Line Text) бұйрығын таңдау.
Microsoft Word мәтіндік процессорліктегі туралау мен түзету мүмкіндіктері тәрізді ұзын мәтінді толық абзацты сызбаға енгізуге мүмкіндік береді.
Multiline Text Editor сұқбаттасу терезесі тӛрт қосымшадан және Import Text батырмасынан тұрады:
Character қосымшасы тӛмендегідей мәтіннің символдарын форматтау құралдарынан тұрады:
Font – шрифты таңдау тізімін ашады;
Font Height – шрифтың биіктігін енгізетін тізімді ашады;
Bold – символды жартылай қоюландыруды орнататын батырма;
Italic – символды курсивтеуді орнататын батырма;
Underline – символдың астын сызуды орнататын батырма;
Undo – болдырмау (қайтару) батырмасы;
Stack/Unstack – бір немесе екі жолды сызықшаларды сызу батырмасы;
Text Color – символдардың түстерін таңдау тізімін ашады;
Symbol – арнайы символдарды қою тізімін ашады.
Properties қосымшасы мәтін абзацының жалпы қасиеттерін басқару
құралдарынан тұрады:
Style – мәтін стилінің таңдау тізімін ашады;
Justification – мәтінді мәтіндік терезеде туралау түрлерін таңдау тізімін ашады;
Width – мәтіндік терезе жиегінің енін таңдау тізімін ашады;
Rotation – мәтіннің бұрылу бұрышын таңдау тізімін ашады;
Line Spacing қосымшасы мәтін жолдары арасындағы ара қашықтықты ӛзгертетін құралдардан тұрады:
Line Spacing – жолдар арасындағы ара қашықтықты беруді таңдау тізімін ашады;
Spacing – жолдар арасындағы ара қашықтықты таңдау тізімін ашады;
Find / Replace қосымшасы тӛмендегідей мәтіннің фрагменттерін ауыстыру және іздеу тәсілдерінен тұрады:
Find – іздеу үшін енгізілген мәтінді іздеу тізімін ашады. Find батырмасы мәтін тізімінде кӛрсетілген іздеу процедурасын іске қосу үшін қолданылады.
With Replace – ауыстыру үшін енгізілген мәтін тізімін ашады;
Replace батырмасы ӛзгерту және іздеу процедурасын қосу үшін қолданылады.
Match Case – регистрді оқу немесе оқымау мүмкіндігін беретін жалауша;
Whole Word – бүтін сӛзді іздеу немесе іздемеу мүмкіндігін жарнамалайтын жалауша. Import Text батырмасы Multiline Text Editor түзету терезесінде қарапайым мәтіндік файлды ( .ТХТ немесе .RTF) импорттауға мүмкіндік береді.
63 = 1