Список состава 2-ой пулемётной роты 2-го батальона.
Книга памяти ОР, 439
Гафаров Ваиль Талипович
1925 г.р. Призван на действительную военную службу в январе 1943г. Воевал в составе 351 гвардейского парашютно-десантного полка, пулемётчик; в дальнейшем в составе 42 стрелкового полка 180-й сд (Украинский фронт) - помощником командира стрелкового взвода. Был ранен, награжден медалями "За отвагу", "За освобождение Праги". Демобилизовался в 1951г.
ПРИКАЗ
По 42 стрелковому, Рымникскому, ордена Богдана Хмельницкого полку,
180стрелковой Киевской, Краснознаменной ордена Суворова, ордена Кутузова
дивизии.
14 мая 1945г. Н – 010/н с.Телетин /Чехословакия/
От имени Президиума Верховного Совета Союза ССР
Награждаю:
Медалью «ЗА ОТВАГУ»
13. Стрелка 1стр. роты красноармейца Гафарова ВаильТалиповича за то, что в наступательном бою на выс. 259 ю-в нас.пункта Пивин /Чехословакия/ он первым ворвался в траншею противника. Забросал гранатами, уничтожив при этом 3 вражеских солдат.
Ранен 1 раз, находится при части.
1925 года рождения, татарин, беспартийный, призван Щучье-озерским РВК.
Домашний адрес.
Далее по списку награжденных бойцов всего 47 человек. Приказ на 8 листах.
Командир полка Петровицкий
Начальник штаба Кузьменко
Примечание: Мой отец в списке за № 13.
Источник: Архив министерства обороны./сайт «Память народа
История одной фотографии
Мой отец (крайний слева) - участник ВОВ в числе тех, кто принес нашей стране Победу. Последнее фото на встрече с однополчанами в г. Ефремов Тульской области. 1980-ые годы.
На этой фотографии фронтовики-однополчане, среди них мой отец, второй справа – Гафаров ВаильТалипович, 1925 г.р. Был призван в армию в начале 1943 года, воевал в действующей армии в составе 351-го стрелкового полка пулеметчиком; 42-го стрелкового полка - помощником командира стр. взвода. Участвовал в боях за освобождение Венгрии, Австрии, Чехословакии. Победу встретил на территории Чехословакии. Боевые награды: медаль «За отвагу», «За освобождение Праги». Продолжал служить и после войны, демобилизовался в 1950 году.
Все старые фотографии имеют свою историю.
После войны в 1946 г. 351-й гвардейский парашютно-десантный полк, в составе которого воевал мой отец, был передислоцирован в г. Ефремов Тульской области. В 80-е годы, там, в военном городке раз в 2 года проходили встречи ветеранов-однополчан. Бывшие фронтовики приезжали из разных уголков Советского Союза. Это стало возможно благодаря усилиям Совета ветеранов полка, за что большое спасибо этим людям.
Ветеранов размещали на территории действующей воинской части в солдатских казармах. Устраивали различные развлекательные мероприятия, в том числе экскурсии. Военнослужащие демонстрировали перед ними армейскую подготовку, показывали современную военную технику и снаряжение. Создавалась атмосфера праздника. Кроме того, ветераны были рады общению друг с другом. Их сближало все, что они пережили, общие воспоминания возвращали в годы юности, пусть и трудной, полной лишений и испытаний. Ведь каждый из них внес свой вклад в общую победу в той страшной войне. У отца там появилось много друзей, они обменивались адресами, телефонами, общение продолжалось и после возвращения домой.
Однажды отцу посчастливилось встретиться там со своим боевым командиром. Это произошло случайно, в дороге, в поезде. Он обратил внимание на ветеранов, которые ехали с ним в одном вагоне, решил познакомиться поближе. И вдруг…в одном из них он узнал бывшего командира взвода, с которым воевал. Цепкая память юности не подвела, безошибочно назвал имя и фамилию старшины. Так неожиданно случилась встреча двух солдат, по прошествии около 40 лет после войны. Встреча очень волнительная, интересная, памятная. Вспоминали прошлое и говорили о том, как прожили послевоенные годы. Командир проживал в Москве, до пенсии работал в газете военкором.
Позже отец рассказывал, что на следующей встрече однополчан через 2 года командира уже не было, не смог приехать по состоянию здоровья. По возрасту он был значительно старше.
Итак, с каждым разом их приезжало все меньше и меньше, все они уже были немолодыми, здоровье ухудшалось с каждым годом.
Отец мой ушел из жизни в 1995 году по болезни, прожив всего 69 лет. Он был смелым, честным, и грамотным человеком, всегда добросовестно выполнял свою работу, где бы ни трудился, справлялся с любыми задачами, не боялся трудностей.
О войне не рассказывал. Помню только его рассказы о прыжках с парашютом, за годы послевоенной службы он совершил около 140 прыжков, не знаю, много это или мало. После демобилизации получил направление на работу в аэроклуб, несколько лет обучал молодежь парашютному спорту. Затем вернулся в родную деревню.
С 1969 г. отец жил в Екатеринбурге.
Уходят люди, уходит время, эти встречи уже история. Осталась память, очень важно сохранять и чтить память о войне, о тех людях, кто был на полях сражения, кто работал в тылу, кто отдал свою молодость для того чтобы подарить мир нам и нашим детям.
Ахатова(Гафарова) Альфия, дочь.
Март, 2020г. г.Екатеринбург – Ишимово.
| Книга Памяти. Том 12 Шартдинов Нартдин Год рождения: 1900 Место рождения: с. Бикбай Октябрьского р-на. Год призыва: 1942 Место призыва: ст. Чад Воинское звание: Рядовой, стрелок 128-го стр. полка. Сведения: Погиб в бою 25 марта 1943. |
| 
|
| Шартдинов Нартдин, 1900 г.р., с. Ишимово. Считался призванным в 1942 году и погибшим в марте 1943 года, что не соответствовало действительности. В результате настойчивой поисковой работы сына Назипа, 1940 г.р., связанной с поездками к местам гибели отца и Централный архив в г. Подольск установлено, что красноармеец Шартдинов Нартдин будучи стрелком 1253 полка 379 –й стрелковой дивизии, погиб в бою 10 декабря 1941 года и похоронен в д. Жуков в 16 км Северо-Западнее г. Клин Московской области. | Раньше был памятник, когда еще остатки деревни были в несколько домов, список был длиннющий, школьники приходили цветы возлагать, память была действительно. А сейчас вот этот памятник сделали, на территории Храма, все мимо ходят, внимания никто не обращает. А ведь за эту самую землю, где мы ногами ходим, в домах живем, те самые «фамилии» свои жизни отдали. |
Защитники: внук (Шартдинов Адип) и правнук - сын Расиля и Наили Меньшиковой- Эрик.
Шартдиновлар тарихы
(Нартдинов Зульфат, Сахабиева Нафиса һ.б. мәгълүмәтләрне җыйды).
Соңгы елларда татар халкының бик мәгънәле булган бер йоласы – нәсел шәҗәрәсен төзүгә игътибар артты.
Шәҗәрә - ул безнең тамырлар. Нәсел белән кызыксыну кечкенәдән үк башлана. Нәселебез шәҗәрәсен төзегәндә авылда яшәүчеләрнең күбесе туган булуы беленде. Татарларда 7 буынга кадәр ата бабаларны белү мәҗбүри саналган. Үз бабаларыбызның кем икәнен белеп, алар рухына дога кылып, зиратларга барып каберләрен чистарту иң изге эшләрнең берсе. Бүген бу эш җайга салынды. Шәһәрдән кайтып бураларын алмаштыргалап, чистартып китәләр. Бик зур рәхмәт аларга. Авыл җирендә нәсел шәҗәрәсен төзегәндә файдалана торган бердәнбер чыгынак - авыл советларында саклана торган булган. Ул туу турында таныклык.
Күп җирләрдә метрика кенәгәләре мәчетләрдә сакланган. Без дә ул эш эшләнмәгән. Халык санын алу кенәгәләре кенә булган. Нәсел агачын төзеп кенә калмый, ул нәселдән кемнәр чыккан, алар кайларда, нәрсә белән шигылләнгәннәрен дә өйрәнергә кирәк. Шул рәвешле генә матур традицияләрне дәвам итә алабыз. Менә шунда инде нәселең белән горурлана аласың! Безнең бабаларыбыз нәселләрен генә түгел, туганлык җепләрен дә саклаган. Бер-берсенә ярдәм итеп, уртак зур эшләрен өмә белән башкарган. Өй күтәрү, каз өмәсе кебек эшләрне бөтен нәселе белән эшләгәннәр. Урып-җыюда бер-берсенә булышканнар, төрле кайгылы вакытта да терәк булганнар. Нәсел дә берәр ярамаган “Эш эшләсәләр”, “Нәселдә булмаганны”- дип, әрләгәннәр. Нәсел традицияләре - гаилә ныклыгының нигезе булып тора.Уңай гадәтләр нәселдән - нәселгә күчеп бара.
Безнең бабабыз Мифтахеттин турында бераз сөйләп үтәсем килә.Ул байлар рәтендә була. Үзенең тегермәнен салдыра, хәзер дә ул тегермән утырган урын “Мифтах тирмине” –дип атала (түбән аръякта). Безгә билгеле 2 баласы була, Шартдин белән Зартдин.
Зартдин турында бер нәрсәдә билгеле түгел. Бабабыз Шартдин якынча 1870-80 елларныкы булырга тиеш.
Ул сугыш вакытларда яшәсә дә, тыныч холыклы булган, тырыш ,эшчән, шул ук вакытта усал да булмасаң, яхшы, җитеш тормыш күреп булмаган. Бабабызның кара айгыры булган. Ул ат капка төбенә килеп җиткәч, ал аякларын күтәрә торган булган. Аяклары төшүгә капканы ачып элгермәсәләр, үз хатынын һәм балаларын камчы белән кыйнаган. Аның хатыны Хәербәнәт Бикбай авылыннан булган, бик җитез, җигәрле була ул яшь чагында. Бик ерактан күргән, ә гомеренең соңгы көнендә сукырая. Шартдин бабабыз һәм Хәербәнәт әбиебезнең унга якын балалары туа. Исән калганнары без белгәннәре: Хәсбиулла, Мәйкәрәм, Нартдин, Дәүләт һәм Зөлкамал.
Тормыш авыр булганга – калганнары яшьли үлгәннәр. Шулай вакытлар үтә һәм 1917-1918 еллар килеп җитә. Россиядә революция чоры башлана. Шушы хәбәр авылга да соңрак килеп җитә. Шартдин бабам үзе революциягә каршы булса да, олы малае Хәсби Петроградта катнашып йөри. Ул Петроградта герман сугышында катнашкан солдатлар белән бергә булгандыр. Ул Смольныйда, революционерларның юлбашчысы Владимир Ильич Ленинны күрә. Революциядән соң Гражданнар сугышы башланып китә. Сугыш бөтен Россияне каплап ала. Гражданнар сугышы безнең якларны да урап узмый. Бу сугышта безнең авылдашлар да күп катнаша. Сугыш аңлаешсыз була. Безнең якларга я аклар, я кызыллар килеп чыга. Ирень буендагы халык ике якка да каршы булганнары үз бандаларын оештыра. Алар үзләрен”Яшелләр”дип йөрткәннәр.
1918 нче елның җәендә Хәсбиулла Ишим авылына кайтып керә. Ләкин аңа монда озак торырга туры килми. Чөнки ул кызыл гвардияче була. Ул, үзенең энесе Нартдин белән, урманга качып кына исән калалар. Бу хәлләрне Хәсият бабай, Хәсбиулланың олы улы, менә шулай сөйли: “Хәсби авылга кайтканда кызу печән вакыты була. Ул да эшкә керешә, алар печән өйгән вакытта “Яшелләр”килгәнен күреп алалар. Аны кибән башында торучы Хәсби күреп кала һәм алар урманга качалар. Урман да акларга килеп эләгәләр, кеше җитмәгәнлектән, аларны үзләре белән алып китәләр. Күп тә үтми Нартдин белән Хәсби, аклардан качып. “Кызылларга” килеп кушылалар. Сугыш безнең якларда беткәч, 1919 нчы елда Нартдин авылга әйләнеп кайта. Хәсби кызыл армия сафларына хезмәт итәргә кала.Ул бер ничә елдан соң гына кайта.
Совет власте крестьяннарга җир бирә башлый. Ләкин аларның хуҗалыгы вак, аерым хуҗалык булып калуларын дәвам итәләр. Һәр семья үз җирендә ялгыз эшләгән. Җирне искечә сабан яки сука белән сөргәннәр, уңышны урак һәм чалгы белән, бик сирәк очракларда гына, атлы ургыч белән җыеп алганнар. Авылда икмәк запасы, терлекләре күп булган кулаклар яшәгән, ә ярлы халык аларда батраклыкта эшләгәннәр. Вак-вак крестьян хуҗалыклары илне азык-төлек һәм башка продуктлар белән тәэмин итә алмагач, Советлар бу проблеманы тиз хәл итә, хуҗалыклар урынына комуналар, колхозлар оештыра башлый. Безнең Ишим авылын да 1928 нче елда “Батрак”исемле комуна һәм “Пролетарий”исемле колхоз төзелә. Соңрак тагын ике ”Красный пахарь» Һәм “ Красная гора”төзелә.
Безнең бабабыз Нартдин – Түбән аръякта яши. Шунда колхоз оештыра. Исеме “Красная гора”була.
Бу хуҗалыкка 15 вак хуҗалык керә. Председатель итеп Рахматуллин Матинне сайлыйлар, ул”Мәтин колхозы”-дип тә йөртелә. Аерым яшәү авыр булганлыктан, 1930 елда бер колхоз булып берләшәләр һәм “ Красный Ишим”исемен йөртәләр. Кайбер кешеләр колхоз берләшүгә каршыда булалар.
Безнең бабабыз Шартдинов Нартдин 1901елныкы була. 1925 елда Саимә исемле кызга өйләнә. Аларның 6 балалары туа: Тахлинур (1926ел), Гөлфәрия (1928ел), Мунгим (1930ел), Мирсаяф (1933ел), Фаик(1936 ел), Нәҗип (1940 ел). Алар бәхетле тормышта озак яши алмыйлар, сугыш башланып китә. Ишим авылына шушы кайгылы хәбәр иртәгесен килеп җитә, авылда митинг үтә, шул ук көнне күп кешеләрне сугышка алып китәләр. Көзге сентябрь аенда бабабызгада чират җитә. Алар 13 кеше китә: Хуснуллин Хасби (Мавлинең атасы), Сагадиев Газиз, Мутыгуллин Нургалий, Шамсутдинов Азмухамат, МухаматяновНуртдин һ.б). Митинг була, ул Шайхиев Марсель абыйлар урынында. Нартдин бабабыз6 ”Я җиңеп кайтабыз, я үлеп калабыз. ” –дигән, шушы сүзләрне олы улы Тахлинур бабай сөйли иде.
Сугышка аны алып китәр алдыннан Пермь шәһәрендә учениедә була, ул үзе генә булмый, авылдашы Сагадиев Газиз бабай да булган. Аның сөйләвенә караганда бабабыз бик җитез, курку белми торган була.1941 -1942 ел да сугышның иң куркыныч вакыты булган. Чөнки сугыш Мәскәү читендә барган. Анда югалтулар күп була. Ул 1941 елның 6 декабрендә Жуково авылы эчендәге сугышта үлә. Газиз бабай сөйләвенчә, бу хәл менә шулайрак була: ”Безнең гәскәрләргә Жуково авылын алырга боерык була. Авылда көчле немец гәскәре тора. Бабабыз, Газиз бабай һәм берничә солдат авыл читендәге печән кибәне артыннан гитлерчыларга ут ачалар, ләкин аларга ату кыен була, туры атып титереп булмаганлыктан. Нартдин бабабыз озак уйлап тормаган. сикереп торып, “Ятып калганчы, атып калуы яхшырак”. –дигән дә, кибән артыннан атып җибәргән, бер гитлерчы үлә, ләкин икенче пуля бабабызның күкрәген тишә. Сугышта Нартдин бабабызның олы улы Тахлинур һәм Хәсият бабай катнаша.Тахлиннур бабай 1943 нче елда сугышка китә, 1946 ел да гына кайта.Ул сугышта яралана, сугышчан батырлыгы өчен “Орден за Отечество” һәм бүтән медальләр белән бүләкләнә. Ул сугыштан кайткач, Ишим авылында“Красная Ирень” колхозында председатель булып эшли. Ул беренче таш юлны салдыра. Бик намуслы кеше була. Бик күп шигырьләр язды. Озак еллар яшәп, эшләп торганнан соң, туган авылларыннан китеп, Зуевка совхозында озак еллар партком секретаре вазифасын яхшы үтәп, лаеклы ялга китә. Тормыш иптәше Ясимә Ишим кызы була, ул столовая да гомер буе эшләп лаеклы ялга чыга. Аларның 4 малайлары була: Рафик, Борис, Фирдәвис, Илияс. Алар үз семьялары белән яшәп яталар. Сугыш кырында гына авыр түгел, авылда да тормышлар бик авыр була. Нартдин бабабыз сугышка киткәнче җаткада эшләгән, ул сугышка киткәч, аның урынына олы улы Тахлинур кала.
Нартдин белән Сәимәнең икенче баласы кызлары Гөлфәрия туа, 38 яшендә үлеп китә.
Өченче бала булып Мунгим туа. Кечкенәдән эшләп үсә., әтисе сугышка киткәч, тормыш авыр була. Ләкин ике кешенең эшләгәне җитми, ач утырмас өчен, икенче улы Мунгим бабай да укуын ташлап, колхозга эшкә чыга. Аңа 11 яшь генә булса да, ул зурлар белән бер тигез авыр эш башкара: сука сөрә, ат йөртә, җир тормалый һәм башка эшләр эшли. Азрак үскәч, аны колхозда бригадир итеп куялар. Ул пенсия яшенә җиткәнче тырышып эшли. Печән җыйганда колхозга ул һәрвакыт печән салды. Пенсия дә озак яши алмый, 62 яшендә үлеп китә.Тормыш иптәше Сария (ак әби безнең) Башкириядән. Ул колхозда эшләп пенсиягә чыкты. Аларның 1 баласы - Тәлгать була.Ул Оса училищеда зоотехник професиясен алып ,колхозда зав.ферма эшен алып барып пенсиягә чыкты. Хатыны Гүзәлия Бардадан, Ишим балалар бакчасында эшләп, лаеклы ялга чыкты. Балалары 3: Зөлфәт, Гөлназ, Алмаз, аларның үз гәйләләре бар.
Семьяда дүртенче бала булып Мирсаяф бабай туа. Төрле авырлыкларны җиңеп, ул үз гомерендэ колхозда шофер булып эшләде. Байчын кызы Кафия( зур әбиебез безнең) белән 6 бала тәрбияләп үстерәләр. Иң олысы Әдип, Нурия, Рафия, Фәйрузә, Флюр, Вадим( Мирсаяф бабай, Зур әби,Флюр безнең арабыздан бик иртә яман шеш белән китеп бардылар, урыннары оҗмахта булсын, – дибез). Хәзер һәрберсенең үз гәйләсе бар.
Бишенче бала булып безнең әтиебез Фаик туа. Әтиемдә бала чагында төрле авырлыклар күреп, кечкенәдән эшләп, нык,таза булып үсә. Исән сау армиядән кайткач, Уразмет кызы Хәҗәр белән тормыш корып, 4 балага гомер бүләк итәләр. Иң олысы Идиал, Нәфисә, Гюзәлия, Фидәис. Әтием колхозда алдынгы тракторист була, яхшы эшләгәне өчен “Орден трудовой славы III степени”, төрле медальләр, мактау кәгазләре белән бүләкләнеп, тырышып эшләде. Безгә белем бирделәр. Аларга рәхмәтебез чиксез. Сабан туйларда көрәшче иде әле ул. Әтиебез яман шештән үлеп китте, урыны оҗмахта булсын-дип, догада торабыз. Әнием дә күп еллар колхозда эшләде, соңрак Октябрьский ветеринарный участокта эшләп, шуннан лаеклы ялга китте. Әниебез исән, аллага шөкер, таза озын-озак яшәсен.
Алтынчы бала булып гайләдә Нәҗип абый туа. Әтисе сугышка киткәндә аңа 1 яшь була. Әтисен хәтерләми дә. Ул да колхозда күпмедер эшләп, хатыны - Ишим кызы Фания белән кушылып, Себер якларына китеп эшләп, лаеклы ялга чыккач, туган авылларына кайталар. Аларның 3 баласы бар, Рөстәм, Гөлия, Рәзинә.Аларда икесе дә мәрхүмнәр инде.
Яңадан Саимә кәртәниебезгә кайттык әле. Ул авылда 10 тол әбинең берсе, беренчеләрдән булып 1942 елда бабабыз Нартдинның похоронкасын ала. Аны улы Тахлинур белән кич сельский советтан барып алган идек, дип сөйли иде. “Бик озак елады-елады да –бөтен көчен безне, бабаларны тәрбияләп үстерүгә куйды”. -дип сөйли Тахлиннур. “34 яшьлек яшь хатын булуына карамастан, әтиебезне, безне бер кемгә дә алыштырмады, яңа тормыш кору турында уйламады да”, -ди. Кәртәниебез Саимә 1907 елда туган, 1987 елда үлде. Ул сабырлы, акыллы, бервакытта да тиргәшеп йөрмәде, зарланмады. Тахлинур бабайның шигырен язасым килә:
Онытып булмый, оныталмыймын,
Ул кайгылы көннәрне.
Әнкәемнең бәхиллләшеп,
Әйтеп куйган сүзләрен.
Хәзер азрак Хасватуллин Хәсият бабай турында язам. Хәсият бабайны сугышка 1942 елда алып китәләр, авылдан 3 кеше китә. Башта Пермьдә сержантка укыталар, 6 ай. Укып тәмамлагач, Украинский фронтка җибәрәләр. Сугышта 2 мәртәбә яралана, беренче ярасын Украинада, Десна елгасын форсировать иткәндә ала, икенчесен дә тагын шул Украинада яралана. Ул сугышта отделение белән командовать итә, аннары связной булып йөри. Хәсият бабай күп медальләр һәм орденнар белән бүләкләнә, ике медаль”За отвагу”, орден “ За отечественную войну”. Беренче яралануы турында менә шулай сөйли: “Без хезмәт иткән частька Десна елгасын форсировать итеп, аръякта ныгып калырга –дигән приказ бирелә. Солдатлар гимнастеркаларын салып, салам тутыралар да, елгага керә башлыйлар, каршы якка бер рота гына чыгып элгерә. Немецлар сизеп алып, елгага мина һәм снаряд яудыра башлыйлар. Суга керер алдыннан танышы Хәсият бабайның, керәк һәм автоматын гына сакларга куша, бүтән әйбергә кызыкмаска өйрәтә. Шулай эшли дә, шуның аркасында исән кала. Хәсият бабайлар елганы йөзеп чыгалар да һәм һәрберсе үзенә окоп каза башлыйлар. Күбесенең көрәге булмый. Кайсылары мина осколкасынан һәлак була, кайсы яралана. Ул үзе, үзебезнекеләрнең снаряды осколкасыннан яралана. Госпиталь эзләп китә, һәм адашып, икенче часть госпиталенә эләгә. Госпитальдән соң связной булып кала. Ул полк командирыннан, батальон командирына, ат белән, приказ язылган пакетлар йөртә. Тагын яралангач, аны сугышка җибәрмиләр, ә Свердловский танковый училищега укырга җибәрәләр. Сугыштан соң ул 1947 елга чаклы хезмәт итә.
Бачын кызы Сөрия белән 8 бала үстерәләр, белемле итәләр. Менә алар: Хөҗәт, Мәүлит, Мәүләви, Зөфәр, Фәгия, Рәфидә, Нафилә, Мәрьям. Хөҗәт абый бакыйлыкка күчте, урыны оҗмахта булсын. Калганнары исән, үз гәйләләре бар.
(Нартдинов Зульфат, Тахлин абый, Нэфисэнен информациялэре).
История семьи Шартдиновых (для внуков).
В последние годы все большее внимание уделяется изучению родословной семьи. Родословная - это наши корни. Интерес к изучению родословной начинается с раннего возраста. При составлении родословной семьи мы выяснили, что большинство односельчан оказались нашими родственниками.
Принято, что человек обязан знать 7 поколений своих предков. Знать, кем были предки, чем они занимались; совершать молитвы в честь умерших, ухаживать за могилами близких (это святая обязанность, передающаяся из поколения в поколение). На это в последнее время уделяется большое внимание. Родные, живущие в городах, не забывают могилки родных. Во время летнего отпуска благоустраивают места захоронений: обновляют оградки, красят, убирают мусор, сажают цветы. Большое им спасибо.
Единственным ресурсом, использованным при создании родословной в деревне, был тот, который был сохранен в сельских советах это метрика (свидетельства о рождении). Кроме того, были и переписные книги. Во многих местах метрические книги хранятся в мечетях. У нас в мечети нет такой книги. Важно не только построить генеалогическое древо, но и выяснить родоначальников семейного древа, чем они занимались. Только тогда мы сможем продолжить прекрасные семейные традиции. Изучив лучшие традиции, мы можем их закрепить в роду. А позже… Сможем и гордиться ими! Наши предки не только сохранили потомство, но и нити родства. Они всегда поддерживали друг друга: сезонные работы выполняли вместе, дома строили вместе, ощипывали гусей! В таких мероприятиях каждый – и стар, и млад стремился внести свой вклад в общее дело. Не оставляли родных и в трудные минуты, всячески оказывали помощь, поддерживали. Если кто-то в роду недостойно повёл себя, говорили: «Слыхом не слыхано, видом не видано в роду». Традиции рода только укрепляют семью. Хорошие традиции передаются из поколения в поколение.
Наш предок Мифтахетдин был зажиточным крестьянином. У него была собственная мельница. Место, где раньше стояла мельница, и в настоящее время называется «Мельница Мифтаха». Это в Малой Ишимовке (Тубэн Аръякта). У него было двое детей: Шартдин и Зартдин. О Зартдине ничего неизвестно.
Наш дед Шартдин родился в 1870-80 гг. Хотя он жил в военное время, был спокойным, трудолюбивым и в то же время очень требовательным к своим близким. У нашего деда был черный жеребец. Он любил ездить верхом. Когда приближался к воротам, конь подымался на дыбы. У деда Шартдина была странная черта в характере: если к моменту опускания передних ног коня ворота не открывались, то он порол плёткой и жену, и детей. Видимо, таким образом, приучал домочадцев уважительному отношению к хозяину дома, главе семьи. Бабушка Хаербанат была родом из Бикбая. Проворная, работящая женщина была. Всё видела и замечала издалека. К сожалению, в конце жизни ослепла. Около десятка детей родилось у наших дедушки Шартдина и бабушки Хаербанат. Нам известны выжившие из них: Хасбиулла, Майкарам, Нартдин, Давлат Зулькамал. Остальные дети умерли в раннем детстве, так как жизнь в деревне была тяжёлая.
Первая половина XX в. была богата событиями, кардинально повлиявшими на ход мировой истории. К ним относятся Первая и Вторая мировые войны. Но особое место среди всех подобных событий занимает Великая Октябрьская революция 1917 года. Волна революции докатилась и до деревни. Хотя сам - наш дед Шартдин был против революции, его старший сын, Хасби, всё еще был связан с Петроградом. Возможно, он выступал в Петрограде с солдатами, с которыми воевал против Германии. В Смольном он встречался Владимира Ильича Ленина, вождя революции.
После революции началась гражданская война. Война охватывает всю Россию. Гражданская война тоже не обходит стороной нашу деревню. Многие жители села были участниками гражданской войны. В эти годы была неразбериха: в деревню приходили то "красные", то "белые". Стреляли и в тех и в других, так как грабили и те, и другие. Армейцам постоянно нужны были лошади. И потому в хозяйствах обыски проводили, фураж им нужен и продукты для еды. И всё, в чём была нужда, конфисковали. ... Те, кто был против белых и красных, организовали банду «зелёных».
Летом 1918 года возвращается Хасбиулла. Но ему недолго пришлось задерживаться в деревне, так как был красногвардейцем. Он вместе со своим братом Нартдином укрывается в лесу. Дед Хасият, старший сын Хасбиуллы, рассказывает об этом случае: «Когда отец- Хасби вернулся в деревню, была горячая пора: сенозаготовка. Он тоже включается в работу. Во время стогометания Хасби (он стоял на стоге) замечает, что в их сторону идут зелёные. Хасби и Нартдин убегают в лес. В лесу их останавливают белые. В отряде белых не хватало людей, поэтому Хасби и Нартдина они увозят с собой. Улучив момент, они убегают к красноармейцам. В 1919 году, когда наступает затишье, Нартдин возвращается домой. Хасби остаётся служить в рядах Красной Армии, возвращается домой через несколько лет спустя.
Советская власть начала раздавать крестьянам землю. Но хозяйства были мелкими и отдельными. Каждая семья работала на своей земле. Для вспашки земли использовали соху и плуг. Убирали зерновые культуры серпами и косами. Жали или косили в зависимости от того, какой вырос хлеб. Редко использовали конную жатку.
В деревне со временем появлялись кулаки - зажиточные крестьяне, пользующиеся наёмным трудом (крестьяне-работодатели), а также занятые в сфере перепродажи готового сельхозтовара. Мелкие крестьянские хозяйства не смогли обеспечить население страны необходимым продовольствием и другими товарами. Советы быстро решили проблему и начали организовывать коммуны и колхозы. В 1928 году в Ишимово были организованы коммуна «Батрак и колхоз «Пролетарий», позже появились ещё 2 колхоза: «Красный пахарь» и «Красная гора». Наш предок Нартдин – жил в Малой Ишимовке (Тубан Аръякта) и там он организовал колхоз под названием «Красная гора». Этот колхоз объединил 15 мелких хозяйств. Председателем был избран Рахматуллин Матин. Некоторые этот колхоз называли колхозом Матина. Мелким колхозам трудно было выживать, поэтому мелкие колхозы объединились в один – в «Красный Ишим». Конечно, среди колхозников были и такие, которые были против объединения колхозов.
Наш дед Шартдинов Нартдин родился в 1901 году. В 1925 году он женился на девушке по имени Сайма. У них родилось 6 детей: Тахлинур (1926), Гульфария (1928), Мунгим (1930), Мирсаяф (1933), Фаик (1936), Наджиб (1940). Большой семье не долго пришлось жить вместе. Началась Великая Отечественная война.
Об этом печальном известии в деревне узнали утром. Состоялся митинг, и в тот же день несколько мужчин добровольно ушли на фронт. Осенью, в сентябре, пришла повестка и нашему дедушке. В этот раз уходят на фронт 13 человек: Хуснуллин Хасби (отец Мавлия), Сагадиев Газиз, Мутыгуллин Нургали, Шамсутдинов Азмухамат, Мухаматьянов Нуртдин и др.). Сельчане снова собрались на митинг (на этом месте теперь стоит дом Шайхиева Марселя). Наш дед Нартдин тогда сказал: « Мы победим или мы умрем за Родину». Эти слова запомнил его сын - Тахлинур Нартдинов.
Перед отправкой на фронт новобранцы постигали азы военной науки в Перми. С дедом Нартдином оставили и односельчанина Газиза Сагадиева. По его словам, наш дед был очень проворным, шустрым и бесстрашным. В 1941-1942 годы шли ожесточённые бои за Москву. Были большие потери со стороны наших. В одном из таких боёв, при взятии д. Жуково, 6 декабря 1941 года героически погиб и наш дед - Нартдин. По рассказам односельчанина - Газиза Сагадиева это произошло так: «Нашим войскам было приказано взять село Жуково. В деревне находились немецкие войска. Наш дедушка, дедушка Газиз и ещё несколько советских солдат открыли огонь по гитлеровцам из-за стога сена на окраине деревни. Но такая перестрелка не уменьшала численность немцев. Это не прямой прицел! Тогда наш дедушка Нартдин, долго не думая, выходит из укрытия и начинает расстреливать немцев («Ятып алганчы, атып кал!»). Одного фрица он убирает, но… следующая пуля попадает в его грудь…